________________
શ્રી પૃથ્વીચંદ્ર - અને ગુણસાગરનું સરલ - ચરિત્ર
પ્રાતઃકાળે સુમિત્રને ના જોવાથી ગુણધર વિલાપ કરવા માંડ્યો. સેવકોએ તેને શાંત કર્યો. અનુક્રમે તે તામ્રલિપ્તીનગરીએ આવ્યો. થોડા દિવસ ત્યાં રહી સુમિત્રની શોધ કરાવી પણ પત્તો લાગ્યો નહિ. પોતાના કરિયાણા વેચી ગુણધર વીરપુર નગર આવ્યો. ત્યાંથી પોતાનું સિદ્ધિરસનું તુંબડું લઈ ધનપુર નગરમાં આવ્યો. માતાપિતાના ચરણમાં નમી સ્વજનો તથા જ્ઞાતિજનોનું સન્માન પામ્યો. સુમિત્રને યાદ કરતો ગુણધર કાલાંતરે પણ સુમિત્રને ભૂલી શક્યો નહિ. ઉદ્યાનમાં રહેલા જ્ઞાની ગુરુ સુધર્મમુનિને વાંદવા ગયો. ગુરુએ જ્ઞાનથી એનો વૃતાંત જાણીને કહ્યું, “હે સૌમ્ય ! મોહથી મૂઢ થયેલાની માફક મિત્ર માટે શોક કરીશ નહિ. મિત્ર અને શત્રુનું સ્વરૂપ તું જાણતો નથી.” એમ કહીને જિનપ્રિય અને મોહન ભવ કહીને ગુણધર અને સુમિત્ર સુધીની કર્મકથા તેને કહી દીધી. કપટમૈત્રીથી તેની સાથે રહેતો હતો તે સર્વ હકીકત મુનિ ગુણધરને કહીને જણાવ્યું કે તે પાપબુદ્ધિવાળો હતો અને વારંવાર ગુણધરને કષ્ટમાં નાખવાના પ્રયત્નો કરતો છતાં ધર્મના પ્રભાવથી તેનું અહિત કરી શકતો નહિ. પોતાની આજીવિકાના ભયથી મોહને સાધુઓની નિંદા કરી મહાગાઢ મિથ્યાત્વ બાંધ્યું. જેથી આ ભવારણ્યમાં ઘણો કાળ ભમશે. અનેક દુ:ખો ભોગવશે. પરંતુ ગુણધરે ધર્મને જ સાચો મિત્ર માની ચારિત્ર અંગીકાર કરી ભવસાગર તરી જવો.
187
સુધર્મગુરુની વાણી સાંભળી ગુણધર સંસારથી ભય પામતો બોલ્યો, “હે ભગવાન ! દરિયામાં પડેલો સુમિત્ર હાલમાં ક્યાં છે ?” “સમુદ્રના પાણીમાં તરફડતા તેને મોટા જલચર જીવોએ ફાડી ખાઘો. ત્યાંથી મૃત્યુ પામીને સાકેતપુરના દરિદ્ર બ્રાહ્મણને ત્યાં જન્મ્યો. પૂર્વના પાપકર્મથી જન્મ થતાં જ તે અંધ થયો. માતાપિતાએ કેશવ નામ રાખ્યું, અનેક રોગોથી ભરેલો કેશવ માતાપિતાને પણ ઉદ્વેગ કરાવે છે. છતાં વૃદ્ધિ પામે છે.” સુમિત્રની ભવ પરંપરાથી ઉદ્વેગ પામેલા ગુણધરે માતાપિતાની રજા લઈ દીક્ષા ગ્રહણ કરી. સમગ્ર શાસ્ત્રના અધિષ્ઠાના થઈને સૂરિપદ પામ્યા. અને રૂડી રીતે ચારિત્ર પાળતા પૃથ્વી પર વિહાર કરવા લાગ્યા. વિહાર કરતો કરતો હું પોતે જ
