________________
શ્રી પૃથ્વીચંદ્ર - અને ગુણસાગરનું સરલ - ચરિત્ર .
૨ ચોર નિગ્રહ જ પ્રાતઃ કાળ થઈ ગયો હતો. ત્યારે એક નવોઢા સુંદરી નીડરપણે પર્વતની ગુફામાં પરિભ્રમણ કરી રહી હતી. ફરતા ફરતા તેણે વનકુંજની અંદર રહેલા દેવમંદિરમાંથી ભયંકર વેશધારી કોઈ કાપાલિકને નીકળતો જોયો. એ ભયંકર કાપાલિકને આવતો જોઈને એ લલના એક પત્થરની શિલા ઉપર વિશ્રામ કરવા બેઠી. જાણે કાપાલિકને જોયો જ ના હોય એ રીતે ઉદાસ મનથી રુદન કરવા લાગી. મંદ મંદ ડગલા ભરતો કાપાલિક એ રડતી લલના પાસે આવ્યો. તેના સૌન્દર્યથી પ્રભાવિત થઈ ગયેલા કાપાલિકે પૂછ્યું, “તું એકલી કેમ છે? શા માટે રડે છે? હું તને શી મદદ કરી શકું?” લલના એ કહ્યું, “હું તમને સત્ય વાત કહીશ. સુશર્મનગરના રાજાનો કુમાર પિતાથી અપમાનિત થઈ પરદેશ ચાલ્યો, બધાએ ના પાડી છતાં હું તેની પત્ની તેની સાથે ચાલી નીકળી. ગઈ રાત્રીએ આ શિલા ઉપર અમે સુઈ ગયા અને મને ઉંઘતી મૂકીને તે ચાલ્યો ગયો. તેની આ તલવાર પણ ભૂલી ગયો. એટલે હું રુદન કરું છું એકાકી પરદેશમાં મારું શું થશે?” કાપાલિક બોલ્યો, “એ મૂર્ખના નાસી જવાથી તું રુદન કરીશ નહિ. મારી સાથે ચાલ.” એમ કહી એ સ્ત્રીને લઈને દેવકુલિકા તરફ પાછો વળ્યો. મૂર્તિવિનાના શૂન્યમંદિરમાં પ્રવેશ કરી એ કાપાલિકે એક જગ્યાએ પ્રહાર કર્યો અને ગુપ્તદ્વાર ખુલી ગયું. દ્વારમાં એક રૂપસુંદરી નજરે પડી. કપિલકે પોતાની સાથે આવેલી રમણીને પેલી સુંદરી સાથે રહીને દેવની આરાધના કરવાનું કહીને કાપાલિક ચાલ્યો ગયો.
કાપાલિકના ગયા પછી દ્વાર ઉઘાડનારી સ્ત્રીએ પૂછ્યું કે તેણી આ રાક્ષસના પંજામાં કેવી રીતે આવી? બહારથી આવેલી રમણીએ કહ્યું, “મારી વાત જવા દે પહેલા તું મને તારી કથા કહે અહીં શી રીતે આવી?” ત્યારે અંદર રહેલી સ્ત્રીએ કહ્યું, “દંડપાલ નામે વિદ્યાવાળો આ મહાન ચોર દિવસે કાપાલિકના વેશમાં ફરે છે અને રાત્રે આ નગરીના ધનિકોના દ્રવ્ય અને
