________________
શ્રી પૃથ્વીચંદ્ર – અને ગુણસાગરનું સરલ - ચરિત્ર
જતા જતા વિચાર કરતો રહ્યો કે ઇચ્છા મુજબ ધન આપવા છતાં એ લોભી સ્રીએ છેતરીને મણિ લઈ લીધો. પૂજાવિધિની તો એને ખબર નથી. એટલે એને કોઈ લાભ થશે નહિ. પરંતુ કંઈક ચમત્કાર કરીને એ દુષ્ટા પાસેથી મણિ પાછો મેળવવાનો વિચાર કરતો કરતો એક નગરમાં આવી પહોચ્યોં. ઘણા ઉઘાનોવાળા નગરને જોઈને આશ્ચર્ય પામતો સુમિત્ર નગરમાં પ્રવેશ કરી રાજમંદિર તરફ ચાલ્યો. મનુષ્ય રહિત એવા રાજમંદિર જોઈને આશ્ચર્ય પામતો સાતમે માળ પહોંચી ગયો. ત્યાં તેણે સાંકળથી બંધાયેલ બે હસ્તિની જોઈ. એમના અંગ કંકુથી વિલેપન કરેલા હતા. કપુરની સુગંધથી એમના મસ્તક સુવાસિત હતા. એમના ગળામાં પુષ્પમાળા હતી. આ શું હશે ? એમ વિચારતો ચારે બાજુ જોવા માંડ્યો. સામે ગોખમાં શ્વેત અને કૃષ્ણ અંજનયુક્ત બે ડબીઓ હતી. અંજન માટે સળી પણ ત્યાં પડેલી હોવાથી તેને કંઈક ભેદ જણાયો. પછી પેલા યુગલ સામે જોયું. એ કરભી યુગલની આંખ જોતા શુભ્ર અંજનયુક્ત જણાઈ એટલે એણે ધાર્યું કે નક્કી સફેદ અંજનના પ્રયોગથી બે સ્ત્રીઓને કરભી કરેલી છે, તો કૃષ્ણ અંજનથી એમનું મૂળ સ્વરૂપ પ્રગટ થતું હશે. એટલે એણે પેલી સળી વડે કૃષ્ણ અંજન એમની આંખોમાં આંજ્યું. તરત જ બંને સુંદર મનુષ્ય સ્રીઓ બની ગઈ. સુમિત્રને નવાઈ લાગી અને હકીકત શું છે એ વિશે પૂછ્યું.
104
સુમિત્રના જવાબમાં એક સ્ત્રીએ કહ્યું, “ગંગાનદીની ઉત્તર દિશાએ ભદ્રક નામે શહેર આવેલું છે. ત્યાં ગંગાદિત્ય નામે શ્રેષ્ઠિ રહેતો હતો. તેને વસુધારા નામની પત્ની થકી આઠ પુત્રો પર બે પુત્રીઓ અવતરી. એકનું નામ જયા અને બીજીનું નામ વિજ્યા. એ બંને બહેનો જ્યારે યૌવાનવયમાં આવી ત્યારે ગંગા તટ ઉપર એક શર્મક નામે પરિવ્રાજક રહેતો હતો. ક્રિયાવાન, શૌચ ધર્મમાં તત્પર, બોલવામાં હાજર જવાબી, વૈદ્યક અને નિમિત્તનો જાણકાર સુંદર આચારવાળો હતો. પણ અંતરથી ક્રૂર પરિણામી હતો. તેને પારણા માટે એક દિવસ તેમના પિતાએ આમંત્રણ આપ્યું. પિતાએ
