________________
88
ઉપમિતિ ભવપ્રપંચા કથા
વિભાગઃ ૧
અપ્રમોદનગરમાં મધુવારણ રાજા અને સુમાલિની રાણીના ઘેર સંસારીજીવન જન્મ લે છે. ગુણધારણ નામ પાડવામાં આવે છે. રાજાના ભાયાતને કલધર નામનો સદ્ગુણી મિત્ર હતો. બંને યૌવનવય થતાં એક બગીચામાં ફરવા જાય છે. ત્યાં બે સ્ત્રીઓ જુએ છે. એમાંની એક સ્ત્રીને જોતાં જ ગુણધારણ મોહમાં પડી જાય છે. રાત્રે ઊંઘ આવતી નથી. સવારે ફરીથી બંને મિત્રો બગીચામાં આવે છે. ત્યાં બે સ્ત્રીઓ મળે છે. એક ગઈ કાલે જે બીજી સ્રી હતી તે અને એક નવીન સી. નવીન સ્ત્રીએ બંનેને બેસાડ્યા અને વાત કરવા માંડી. વૈતાઢ્ય પર્વતમાં વિધાધરોનો રાજા ચક્રવર્તી કનકોદર અને રાણી કામલતા છે. છોકરા વગરનાં રાજા-રાણીને દીકરી થઈ એનું નામ મદનમંજરી. યૌવન પામી પણ કોઈ પણ એને પતિ તરીકે ગમતો નથી. છેવટે બધા કંટાળે છે. છેવટે મદનમંજરી દાસી લવલિકા વરની શોધ માટે
પૃથ્વી પર પર્યટન કરવા નીકળ્યા હોય છે અને અહીં આહ્લાદક મંદિરમાં બે રાજકુમારો જોઈને એ પણ વિષાદમાં પડી ગઈ હોય છે એટલે આજે દાસી સાથે તેની મા આવી હોય છે. સવારે દાસી આ બે કુમારોને શોધી નાંખે છે. માતા કામલતા પોતાની દીકરી સ્વીકારવા ગુણધારણ આગળ માગણી કરે છે.(કુલંધર મારફત) કુલંધર સંમતિ બતાવે છે.
બધા ઊઠીને મદનમંજરી પાસે જાય છે. તે સમયે વિધાધરપતિ કનકોદર ત્યાં આવી પહોંચે છે. ચટૂલ નામનો દૂત રાજાના કાનમાં કંઈ કહી જાય છે. સંક્ષિપ્ત વિધિથી બગીચામાં જ વિવાહ (લગ્ન) કરવામાં આવે છે. ગુણધારણ અને મદનમંજરી પરણી રહ્યાં હતાં ત્યારે નાસીપાસ થયેલા વિધાધરોનું ટોળું આકાશમાં લડવા આવ્યું. બુદ્ધિશાળી કનકોદરે વીરહાક પાડી. એનું સૈન્ય પણ આકાશમાં ચડ્યું. ગુણધારણને પોતાના લીધે લોહીની નદીઓ વહેશે એમ વિચારીને ખેદ થયો. ત્યાં
