________________
પહેલાં તો એ ખ્યાલ આવે કે અત્યારનું મન ડહોળાયેલું મન છે; સાધક તરીકે પોતાને જોઈશે એવું મન, જેમાં રાગ-દ્વેષનો કચરો નીચે બેઠેલ હોય. સાધકનું મન છે પારદર્શી મન; જેને આપણે ચિત્ત કહી શકીએ. અન્ય વ્યક્તિનું મન છે અપારદર્શી મન. ડહોળાયેલું મન.
સામાન્ય વ્યક્તિનું મન ગમા અને અણગમાના ચક્રવ્યૂહમાં સપડાયેલું હોય છે. પરિણામ : તિ અને અરિત.
સાધકના મનમાં ગમો કે અણગમો નથી. ત્યાં છે બધાનો સ્વીકાર. પરિણામ : આનંદની દિશામાં પ્રયાણ.
આ ખ્યાલ આવતાં મનને ગમા અને અણગમાથી ૫૨, સર્વસ્વીકા૨વાળું બનાવવાની પ્રક્રિયા ચાલે છે.
:
પ્રક્રિયાનું મહત્ત્વપૂર્ણ ચરણ આ છે ઃ મનને ગમે છે માટે તે કાર્ય નહિ જ કરવું. મીઠાઈ ખાવાની ઈચ્છા થાય ત્યારે મીઠાઈ ન જ ખાવી. પોતાની ઈચ્છા પ્રમાણે દોડ્યે જતા મનને નિયન્ત્રિત કરવાની આ કેવી મઝા !
અને, મન નિયત્રિત થતાં મઝા જ મઝા !
કેવી મઝા... ?
સરસ છે વર્ણન એનું : ‘તબ સુજસ ભયો, અન્તરંગ આનન્દ લહ્યો; રોમ રોમ શીતલ ભયો, પરમાતમ પાયો...'
સમાધિ શતક
૧૫૫
