________________
દૂરથી આવતા આનંદઘનજીને જોઈ જ રહ્યા મહોપાધ્યાયજી. આનંદઘનજી ચાલતા હતા. લાગ્યું કે એક અનુભવ દશા ચાલી રહી છે. વ્યક્તિ બોધનો નહિ, માત્ર અનુભૂતિ બોધનો ભાવ ઝળકી રહેલો એમને જોતાં (૪)
નજીક આવ્યા આનંદઘનજી. નજીકથી થયેલ પ્રથમ દર્શન વખતની આનંદાનુભૂતિની કેફિયત : ‘એરી, આજ આનન્દ ભયો મેરે, તેરો મુખ નીરખ નીરખ; રોમ રોમ શીતલ ભયો અંગોઅંગ...'(૫) આનંદઘનજીનું દર્શન અને આનંદની વર્ષા. કેવી વર્ષા ! એક એક અંગમાં જાણે અમૃતનો છંટકાવ ! ઠંડક જ ઠંડક.
ખૂબ પ્રેમથી મળ્યા આ બેઉ મહાપુરુષો.
કેવું હતું એ મિલન ?
દ્વૈતમાંથી અદ્વૈત ભણી સરકતા એ મિલનની આ ભાવાભિવ્યક્તિ : ‘આનંદઘનકે સંગ સુજસ હિ મિલે જબ, તબ આનંદ સમ ભયો સુજસ...'(૬) બોલો, બાકી શું રહ્યું ? યશોવિજયજી હવે યશોવિજયજી ન રહ્યા, એ બની ગયા આનંદઘન.
કેવું આ અદ્વૈત !
પડદા પાછળની વાતોનો સંકેત પણ અપાયો છે ઃ ‘ખીર નીર જો મિલ રહે આનંદ જસ, સુમતિ સખીકે સંગ ભયો હૈ એકરસ.’(૭)
બહુ જ મઝાની ઘટના તરફ આ ઈશારો છે. આનંદઘનજીને મળ્યા પહેલાં મહોપાધ્યાય યશોવિજયજી હતા વિદ્વાન, નિર્ભીક, હાજરજવાબી.
આનંદઘનજીને મળ્યા પછી... ? પોતાના નિર્મળ ચિત્તમાં, અસ્તિત્વમાં યશોવિજયજીએ આનંદઘનજીને એ રીતે પ્રતિબિંબિત કર્યા છે કે બેઉ સામસામે બેઠા છે, પણ દર્શકને ખબર ન પડે કે આમાં કોણ આનંદઘન અને કોણ યશોવિજય ?
૪. સુમતિ સખીકે સંગ, નિતનિત દોરત... એજન, (સુમતિ – શુદ્ધજ્ઞાન – અનુભવદશા) ૫. એજન, પદ : ૭ ૬. એજન, પદ : ૮ ૭. એજન, પદ : ૮
V
