________________ 52 ભાવનામૃતમ્ II H અનુકૂળ મધ્યસ્થભાવ-પ્રતિકૂળ મધ્યસ્થભાવ અને કલહ વિગેરે દોષોથી તેઓ ભરેલા છે.” કેટલાક મુનિઓ તો (બાળ જીવોરૂપ માછલાઓને ફસાવવા) જાળપાસ જેવા છે, તેઓ આત્મોત્કર્ષ = અહંકારના ભાવથી ઉદંડ બનીને ફરી રહ્યા છે અને અસંયતને સંયત કહી રહ્યા છે, તેઓ (માત્ર વેશ જોનારા) બાળ જીવોને જ ગમે તેવા છે.” “જો તેઓના સ્વરૂપને પ્રગટ કરનારાં જિનવચન ન હોત અને શુદ્ધપ્રરૂપણા કરનારા (ગીતાર્થ) મુનિઓ ન હોત, તો આ (ઉપર વર્ણવેલા) સાધુઓને કઈ રીતે ઓળખી શકાત. “દુઃષમ કાળમાં પણ જે સાધુ આગમમાં કહ્યા પ્રમાણે પ્રરૂપણા કરે છે, તેના ઉપર અંતઃકરણથી શ્રદ્ધા ધરાવે છે અને શક્તિ મુજબ તેનું આચરણ કરે છે, તે સાધુ ત્રણેય લોકને માટે પૂજ્ય અને વંદનીય છે.* (કારણ કે, આ પ્રવૃત્તિ કરવા પાછળ તેમના હૃદયમાં તે તે જીવો પ્રત્યે અંશ માત્ર પણ દ્વેષ હોતો નથી, પરંતુ તેમના પ્રત્યેની પ્રચુર ભાવકરુણાથી તેમનું હૃદય ભરેલું હોય છે.) આ કરુણાનું વર્ણન કરતાં કલિકાલ સર્વજ્ઞ આચાર્યદેવ શ્રી હેમચંદ્રસૂરિજી મહારાજ યોગશાસ્ત્રમાં જણાવે છે કે - જે કોઈ દીન હોય, આર્ત હોય, ભયભીત હોય, જીવનની યાચના કરતો હોય, તેવા જીવોના વિષયમાં તેમનાં તે દુઃખોને દૂર કરવાની જે ભાવના, તે ભાવનાને કરુણાભાવના કહેવાય છે. 1. उच्छेइयधम्मगंथा, नत्थिक्कपयंडवायनट्ठघणा / कलहाइदोससहिया, संपइकालाणुभावाओ // 298 // (संबोधप्रकरणम् / सुगुरुस्वरूपाधिकार) 2. केवि मुणिरुवपासा, फुरति अत्तुक्करिसमुद्दामा / 3. कहमण्णहा मुणिज्जइ ? तेसि सरुवं न होइ जिणवयणं / सुद्धपरूवगमुणिणो, गीयत्था जइ न हा ! हुज्जा // 300 // (संबोधप्रकरणम् / सुगुरुस्वरूपाधिकार) 4. आगमभणियं जो पण्णवेइ, सद्दहइ कुणइ जहसत्तिं / तिलोक्कवंदणिज्जो, दुसमकाले वि सो साहू // 301 / / (संबोधप्रकरणम् / सुगुरुस्वरूपाधिकार) 1. મૂત:- ઢીને ધ્યાનેંવુ મતેષ, યવમાનવુ ગીવિતમૂ | પ્રતિરંપરા લુદ્ધિ, રૂખ્યfમીયતે I12 (યોગશાસ્ત્ર પ્રશ-૪)
