________________ 154 ભાવનામૃતમ્L: અનુકૂળ મધ્યસ્થભાવ-પ્રતિકૂળ મધ્યસ્થભાવ આવા વિષયમાં સામાચારીભેદ કહીને વિષયને લટકાવી ન રખાય. શાસ્ત્રાનુસારી વિધિ બતાવવી જ પડે. ન બતાવે અને અસ્પષ્ટ વાતો કરે તેને ઉસૂત્રનો દોષ લાગે જ. - આથી “માન્યતાભેદ છે માટે કોઈનું ખંડન જ ન કરવું અને માન્યતાભેદ ઉભો રાખી બધાને સંઘમાં સમાવી લેવા.” આવી વાત કરવી એ શાસ્ત્રાનુસારી નથી. એ તપાગચ્છની નીતિ નથી. એમાં માત્રને માત્ર લોકસંજ્ઞાની પરવશતા દેખાય છે. - જો બધી જ માન્યતાઓને ઉભી જ રાખવાની હોત અને કોઈનું ખંડન જ ન કરવાનું હોત.. તો... ગ્રંથકાર મહર્ષિઓએ બધાનું ખંડન કરીને ભૂલ કરી છે એમ માનવું પડશે. પૂર્વકાલીન મહાપુરુષોએ સત્યરક્ષાશાસ્ત્રાનુસારી માર્ગની રક્ષા માટે જે વિરોધો કર્યા હતા તે પણ તેમણે ભૂલ કરી હતી એમ માનવું પડશે ! - પરંતુ તેઓશ્રીઓએ ભૂલ કરી હતી એવું કહેવાની ગુસ્તાખી તો કોણ કરે ? જેને મિથ્યાત્વ પડતું હોય તે જ ને ? - એક અગત્યની વાત ઉલ્લેખનીય છે કે - જ્યારે કપિલે મરીચિને પુછ્યું કે.... “તમારામાં ધર્મ છે કે નહીં.” ત્યારે મરીચિએ “અહીં પણ ધર્મ છે અને આદિનાથ પ્રભુના માર્ગમાં પણ ધર્મ છે' - આવો જવાબ આપ્યો. એટલે મરીચિએ સ્પષ્ટ જવાબ ન આપ્યો, પણ અસ્પષ્ટ જવાબ આપ્યો, તેથી તે ઉત્સુત્ર કહેવાયું. આ ઉદાહરણ આપણને ઘણું કહી જાય છે. પ્રશ્ન-૧૮ : શાસ્ત્રમાં ઉસૂત્ર પ્રરૂપણા અને સસૂત્ર પ્રરૂપણાનું સ્વરૂપ કેવું બતાવ્યું છે? અને ઉત્સુત્રરૂપણાથી સંસાર કેમ વધે છે? ઉત્તર : જે પ્રરૂપણા થાય - જે બોલવામાં આવે તે યથાસ્થિત, સ્ફટ અને પ્રગટ બોલવામાં આવે તો તે સસૂત્ર પ્રરૂપણા કહેવાય છે. જિનવચનથી અન્યથા બોલવામાં આવે, જિનવચનના ભાવોને સ્ફટ (સ્પષ્ટ) સ્વરૂપે કહેવામાં ન આવે અને જિનવચનને યથાર્થ રીતે પ્રગટ
