________________
૯૯
મદ્ય—એટલે દારૂ અથવા જેનાથી આત્મભાન ભૂલાય એવા કોઈ પણ જાતના નશે.
વિષય-એટલે પાંચે ઇંદ્રિયાને ઈષ્ટ વસ્તુ પ્રત્યે ગાઢ આસક્તિ.
કષાય—એટલે ક્રોધ, માન, માયા અને લાભ. એ ચારે કષાયા ઇંદ્રિયજન્ય સુખમાંથી જન્મે છે તે.
નિદ્રા—ઘણી નિદ્રા એ પણ પ્રમાદનું લક્ષણ છે.
વિકથા—ચાર પ્રકારની રાજ સંબધી, દેશ સંબધી, શ્રી સંખ`ધી, ભેાજન સ``ધી. એ ચારે પ્રકારની વિકથા ટેક્ષ્ટપૂર્વક અથવા દ્વેષપૂર્વક કરાય ત્યારે ચીકણાં અશુભ કર્મ બંધાય.
ઉપર પ્રમાણે માટા ભાગના સંસારમાં સુખી ગણાતા માનવામાં જોવાય છે. સ્તવનમાં કહ્યું છે કે
પરિહરા વિષય કષાય રે, બાપડા પંચ પ્રમાદથી; કાં પડા યુગતિમાં ધાઇ રે.
પુણ્યદયે સર્વ પ્રકારની સાનુકૂળતા મળી રહે છે. પુણ્ય ખલાસ થયે એ જ વ્યક્તિ નિરાધાર બની જાય છે, કંગાળ પામર જેવી દશામાં મૂકાઈ જાય છે. કૃષ્ણ વાસુદેવના પુણ્યાયે મેલબાલા હતી અને તે જ વ્યક્તિ દ્વારકાના દહન વખતે કાંઈ જ કરી શકવા સમર્થ બની નહિ એ જગપ્રસિદ્ધ હકીકત છે. તે કૃષ્ણ વાસુદેવનું ટૂંકમાં દૃષ્ટાંત આ પ્રમાણે છે.
મથુરાના ઉગ્રસેન રાજાની ધારણીના ગભમાં આવેલા દુષ્ટ પુત્રના (૫તિ માંસ ખાવાના ઢોહદના પ્રભાવે) જન્મતાં કાંસાની પેટીમાં મૂકી યમુના નદીમાં તણાતા કર્યાં. તે સુભદ્ર નામના સારથીના હાથમાં આન્યા. સારથીએ પેાતાની પત્નિને સપ્ટે અને કંસ નામ પાડવામાં આવ્યું.
