________________
પરિષદમાં પાંચ જ ધમોને દુનિયાના ધર્મો તરીકે ગણીને તેનાજ પ્રતિનિધિઓને એકત્ર કરવામાં આવ્યા હતા. ૧૮૯૩ ની શિકાગોની વિશ્વધર્મ પરિષદ વખતે આ પ્રશ્ન ઉઠયો હતો, અને તેનો અમલ ૧૯૬૦ માં કરવામાં આવ્યો છે. ત્યારથી પાંચ ધર્મોને જ જગતના ધર્મો ગણવાનો પ્રચાર વધતો જાય છે. આ સ્થિતિને ભારતમાં પણ વેગ આપવાના ઘંટ વાગી રહ્યા છે.
વળી ભારતમાં જૈન ધર્મનિ ધર્મ તરીકે, ધર્મના સંપ્રદાય તરીકે કે ધર્મદર્શન તરીકે નહીં, પરંતુ હિંદુ પ્રજાની એક જ્ઞાતિ, જાતિ કે સમાજ તરીકે ગણાવવાનું રખાયું છે. જૈન સમાજ શબ્દ થોડાક દશકાઓથી શ્વેત મુત્સદીઓએ ભારતમાં વહેતો મૂક્યો છે, અને ખુદ આપણે એ શબ્દ પ્રયોગને અજાણતાં પણ અપનાવી લીધો છે.
એટલે આંતરરાષ્ટ્રીય ક્ષેત્રે પણ જૈનધર્મને ધર્મ તરીકે ગણવાનું રદ મનાયું છે, અને ભારતમાં પણ તેજ સ્થિતિ છે. આ સ્થિતિમાં જૈનો પોતાના ધર્મનું જગતમાં એક મહત્વના ધર્મ તરીકે તો શું પણ એક ધર્મ તરીકે પણ સ્થાયિ અસ્તિત્વ ટકાવવા શા યોગ્ય પ્રયત્નો કરી શકે તેમ છે ?
જૈન ધર્મ એ જગતના સર્વ ધર્મના ટકાવનું, સર્વના કલ્યાણનું કેન્દ્રભૂત કારણ છે. જગતમાં સર્વ ધર્મના અને સર્વ રંગના માનવોને ટકી રહેવા માટેનું કે ટકાવી રાખવા માટેનું તે અમોઘ સાધન છે. માટે તેના તરફ છેવટે રંગીન પ્રજાઓએ તો ખાસ વળવું જ જોઈએ, અને તેમ કરીને પોતપોતાના ધર્મને ટકાવવા જોઈએ. તે કારણથી જૈન ધર્મ વિષે જાણકાર રહેવું, જગતને જાણકાર રાખવું તેમાં ધમાંધતા નથી, સંપ્રદાય મોહ, કે સ્વધર્મ મોહ નથી, પરંતુ તેમ કરવામાં સત્યનું અને પરમ હિતનું અવલંબન છે. વિશ્વના ભલા માટે જૈનધર્મ પોતાનું અસ્તિત્ત્વ ટકાવી રાખી ન શકે, પોતાનું સાચું વિશ્વ કલ્યાણકર સ્વરૂપ ન સમજાવી શકે, તે માટે પક્ષાંધતા ધમધતા વિગેરે કહી જગતના સાચા હિતકારી
