________________
પ્રકરણ ૨ જ
માન્યતા
કેટલાક માણસે એમ માને છે કે માણસ સ્વભાવથી પશુ જેવા છે, કારણ કે તેના અંત:કરણમાં પશુના જેવી વૃત્તિઓ છે. તેથી તે ધીરે ધીરે સુધરે છે. કેટલાક એમ માને છે કે માણસ નિત્ય, શુદ્ધ, બુદ્ધ, મુક્ત અને આનંદમય છે. તેના સ્વભાવમાં જે દેષ દેખાય છે તે અંતઃકરણના છે, તેના આત્માના નથી. આત્માનું સ્વરૂપ કાળથી અતીત હેાવાથી, દ્વેષ વખતે પણ તે બગડે નહિ, તેથી સ્વરૂપથી જે બગડતા નથી તેને સુધારવાની જરૂર નથી પણ તેને પેાતાનું સ્વરૂપ સમજવાની જરૂર છે.
પહેલી માન્યતા સમજવી સહેલી છે પણ બીજી સમજવી સહેલી નથી. તેનું ખરૂ' કારણ એ છે કે જે બુદ્ધિ વ્યવહારમાં ઉપયોગી થાય છે તે બુદ્ધિ સ્વરૂપની સમજણ માટે કામ આવતી નથી. તેથી કેટલીકવાર
૪૫
