________________
સુધારા. સમજવી મુશ્કેલ છે પણ કેઈપણ દેશના સુધારા કરવામાં બહુ ઉપયોગી છે.
કૃષ્ણ, બુદ્ધ, ક્રાઈસ્ટ વિગેરેના જીવનથી જે સુધારા થયા છે તેવા સુધારા હાલ બહુ જોવામાં આવતા નથી કારણ કે સુધારાની દિશા ફરી ગઈ છે. જે સુધારા ખરૂં સુખ બતાવી ન શકે અને દુઃખ સહન કરવાની શક્તિ ન આપે તે ખરા સુધારા નથી.
અંદર અને બહાર અશાંતિ વધી છે, ભવિધ્યમાં શું થશે અને શું નહિ થાય તેની ચિંતા રાજકર્તાઓને, ધર્મગુરૂઓને અને જ્ઞાતિના પ્રમુખેને થવા લાગી છે. તેઓ હવે સમજવા લાગ્યા છે કે હાલની કેળવણીથી જેટલું જ્ઞાન વધે છે એટલું અજ્ઞાન વધે છે.
સાચું સુખ ગુમ થયું નથી પણ આજના માણસ સમજે તેવી રીતે તે બતાવવામાં આવતું નથી. સાયન્સ આ વાત સમજાવી શકે તેમ નથી. નિશાળે અને કોલેજોમાં પણ આ બાબત બરાબર સ્પષ્ટ થતી નથી.
સાયન્સની દ્રષ્ટીએ જીવન સુખમય નથી. સાયન્સવાળા કહે છે કે સાયન્સથી જીવન સુખમય થશે. સમાજના સુધારા કરવાવાળા કહે છે કે સમાજ
૨૧૩
