________________
માયા. છે એટલું જ નહિ પણ શરીરમાં પાંચ કમેંદ્રિય, પાંચ પ્રકારના પ્રાણુ અને મનની અંદર પાંચ પ્રકારની જ્ઞાનેંપ્રિયે હોવાથી આ પંદર વૃત્તિઓ જુદી જુદી માગણી કરે છે. તેથી પહેલાં માણસની અંદર ભેદ ઉત્પન્ન થાય છે. તે ભેદ દૂર કર્યા વગર બહારના જગતમાં ભેદ દૂર થઈ શકતું નથી. અંદરના ભેદથી સ્વપ્ન અવસ્થામાં જ્યાં માણસ એકલે હોય છે ત્યાં પણ પિતાનું જગત બનાવી પિતે તેમાં રમે છે, સુખી થાય છે, દુઃખી થાય છે; છતાં જાગે ત્યારે તેમાનું કાંઈ હોતું નથી. તેથી જણાઈ આવશે કે મૂળ શુદ્ધ સ્વરૂપે તે નિર્મળ છે. સ્વપ્નાના સુખ દુખ અનિત્ય હોવાથી જતા રહે છે. તે માપના ધર્મ છે, માપનારના ધર્મ નથી.
સ્ત્રીઓના બહારના શરીરના ભાગ પુરૂષ કરતાં વધારે ઉંચા નીચા હોય છે. શરીરના આવા ફેરથી પુરૂષ અને સ્ત્રીના નામ પડયા છે. પ્રેમ બન્નેમાં સરખે છે. મન બન્નેના સરખા હોતા નથી તેનું કારણ શરીરના અભિમાનમાં રહેલું છે, અને પ્રાણના સુખ દ્વારા જે અમુક પ્રકારની લાગણી ઉત્પન્ન કરી ન હોય તે સ્ત્રીમાં પુરૂષને અને પુરૂષમાં સ્ત્રીને સુખ લાગે નહિ. ૧૩૧
