________________
કાળની ગતિ કુમુદ પ્રમાદધનને પરણી તેએ સરસ્વતીચંદ્રને સુખી જોવાની તેની ઈચ્છા હતી. મધુરભાવમાં ભક્ત માત્ર ભગવાનને સુખી રાખવાની ઈચ્છા રાખે છે. આ દિવસ મૂતિને કેમ સુખ મળે તેનાજ વિચાર તેને આવે છે, અથવા ભગવાનને મળવા માટે જે આશ્રય લીધે હોય તેનાજ સુખ માટે ભક્તને ચિંતા રહે છે. તે ગુરૂ હય, મૂર્તિ હોય, મંત્ર દેવતા હોય, કે અંતરાત્મા હોય કે પિતાને દેશ ભગવાનની મૂર્તિ રૂપે જેવાની ટેવ પડી હોય તેમાં આધાર ઉપર આધાર નથી પણ પિતાના ભાવ ઉપર આધાર છે. પિતાને દેશ ભગવાન રૂપે લાગે ત્યારે બીજા દેશ પણ ભગવાન રૂપે લાગવા જોઈએ કારણ કે ભગવાનથી કોઈ દેશ જુદા નથી. આવા ભાવવાળા બધાને સુખ આપવાની વૃત્તિ રાખે છે, બધા પ્રત્યે સમભાવ રાખે છે પણ પોતાના સુખની ઈચ્છા કરતા નથી.
સ્વરાજ્યની બાબતમાં આ પ્રેમ ઉત્પન્ન થ મુકેલ છે. તેમાં કર્તવ્ય અકર્તવ્યનો વિચાર રહે છે. પિતાના દેશને ભેગે બીજા દેશનું ભલું કરવું એ ભાવના રજોગુણી રાજપ્રકરણમાં આવવી દુર્લભ છે.
