________________
(૩૭)
પાઠ ૪૩ મે. પાંચ મહાવ્રત, ભાગ ૨ જે.
સત્ય (બીજુ મહાવ્રત).
પાંચ મહાવ્રતમાં સત્ય તે બીજી મહાવ્રત છે. » જે વચન પ્રિય હેય તથા જે વચન પધ્ય એટલે હિતકારી હોય અને જે વચન તથ્ય એટલે ખરેખરૂં હોય તેવું વચન બોલવું તે સત્ય વચન કહેવાય છે. - પ્રિયવચન સાંભળતાંજ મીઠું લાગે છે અને પથ્ય વચન ભવિષ્યમાં કહેનારને વા સાંભળનારને હિતકારી થાય છે તેથી તેવા વચન શિવાય વ્યવહારની અપેક્ષાએ ખરેખ હેય છતાં પણ તે વચન જે અપ્રિય કે અહિતકારી હેય તે તે સત્ય વ્રતવાળો બોલે નહીં.
કર જેમકે કઈ ચેરને કહેવું કે તું ચાર છે કે વ્યભિચારીને કહેવું કે “તું વ્યભિચારી છે અથવા કેઈકાઢીને કહેવું કે “તું કોઢીએ છે” આ વચને સત્ય હોવા છતાં સાંભળનારને તે અપ્રિય લાગવાથી માઠાં પરિણામ આવે છે, તેથી તેવાં સત્ય વચન પણ સત્ય ન સમજવાં. . વળી કેઇ શિકારી શિકાર કરવા વનમાં જાય છે, તે પૂછે કે તમે આ વનમાં હરણે જોયાં છે ? તેના જવાબમાં
આ વનમાં હરણે ય છે >> એમ કહેવાથી તે પ્રાણીએને શિકાર થાય છે, તેથી તે અંહિતકારી વચન સત્ય હેવા છતા તેવું વચન સત્ય ન સમજવું
ઉપર પ્રમાણે કોઈ પણ અસત્ય વચન પોતે બેલે નહીં, બીજા પાસે બેલાવે નહીં અને તેવા બોલનારની અનુમોદના કરે નહીં એવા તે ગુરૂ છે. ૧ , ' '
(
3
1
ત
