________________
છપ્પનમુ" ]
સ્થાનોંગસૂત્ર
અવગુણીતા દ્વેષ એ ત્યાના દાવાનળ
જીવ શબ્દ તમામમાં છે. જીવના સ્વરૂપને શબ્દ વાપરવા એ મુશ્કેલ. આપણે આપણને જીવ આપણને આપણા સ્વરૂપે જીવ જ્યારે માનીએ દર્શન, વીતરાગપણ' છે માટે જીવ છે એમ કાણે ગણ્યુ ? જો પાપ રનારા પાતે સ્વરૂપે ગુનેગાર હોય ત। પછો જીવ તત્ત્વની શ્રદ્ધા નથી. સ્વરૂપે શુદ્ધ માન્યા તા ગુનેગાર કેમ બન્યા ? કિર` બહેકાવટને બહેકાવટ તરીકે સમજી શકે નહિ. ક`રાજા બહેકાવ કરાવે છતાં અજ્ઞાની જીવા સમજી શક્તા નથી, બહેકાવ્યા બહેકે છે, રાજા બહેકાવટ કરે છે. સ્વરાજની હિલચાલ કરનારને કેદમાં ન નાંખ્યા, મુખી સુખીને કેદમાં નાંખ્યા, તું પોતે જોઇ શકતા હાય ને પોતે નથી કરતા, બહુકાવટથી કરે છે તેા બહેકાવનારને પકડે છે. પેપરમાં ઉશ્કેરનારને પકડે છે. ખૂન કરનાર કરતાં ઉશ્કેરનારને પકડે છે. તા અહીં ‘ મા હાજીત એવિ પાપાન' એ વિચાર જો સદુપયેાગવાળા થાય તા આત્માને કલ્યાણને રસ્તે જોડે, દુરુપયેાગવાળા થાયતે। ખુનામરકી ચલાવી દે. નીતિવાળા અનીતિવાળાને ઉડાવી દેતા નીતિના દુરુપયોગ. અનીતિના રસ્તા દુર કરવા તે સદુપયામ. પાપ ઉપર દ્વેષ રહેતાં પાપી ઉપર દ્વેષ રહી જાય તા જીલમ થઈ જાય. પ્રશતદ્વેષનુ સ્થાનક એક અવગુણુ, પ્રશસ્ત રાગના બે સ્થાનક, ગુણુ અને ગુણી, જ્ઞાન, દર્શન અને ચારિત્ર ઉપર રાગ એ ગુણવાળા ઉપર રાગ. અવગુણી માટે કારુણ્ય અને માધ્યસ્થ ભાવ રાગદ્વેષ નામના હાર નહિ, છૂટવાના રસ્તા કરી દઉં, ન થાય તેા માધ્યસ્થ ઉપેક્ષા. અવગુણુવાળાને ઋગ્ દ્વેષ, રાગના અવસર નથી, વિધિ નથી. કારુણ્યભાવનાથી દુ:ખી ન થાય તેના ઉપાયેા કરાય. અવગુણીને દ્વેષના વષયમાં લાવી શકીએ નહિ, આવી જાય તે પ્રશસ્ત કરી શકીએ નહિ. રાગમાં એ—ગુણ ઉપર અને ગુણી ઉપર રાગ, એ બંને પ્રશસ્ત. અવગુણુવાળા ઉપર રાષ થવા જોઇએ નહિં, ત્યારે ધ્યા આવી શકે, યા રહી શકે, પહેલા ભવના
[ ૩૧
ઓળખીને જીવ માનીએ છીએ.
છીએ ? કેવળજ્ઞાન,
