________________
સ્થાનાંગસૂત્ર
[ વ્યાખ્યાન બાવીસ તીર્થકરમાં સતર્યામ
બાવીસ તીર્થકરનું શું કહેવું છે? શાને ખ્યાલ હશે તે બાવીસ તીર્થકર ચતુર્યામ ધર્મ કહે છે. પણ ચાર મહાવ્રત કહેતા નથી. ચતુર્યામરૂપે ધર્મ છે. સંજ્ઞા જ જુદી. ક્રાંસ (France) વાળા ફ્રાંક (franc) કરી દે. ચાર વખતે મહાવ્રત શબ્દ રાખતા નથી. પંચ મહાવ્રત કહે છે, ત્યાં “યામ” શબ્દ વાપરતા નથી. મહાબત ઉચ્ચરવાં એટલે રજિસ્ટર દસ્તાવેજ
શકાયામ, મહાવ્રત બે શબ્દને ફેર પડે છે કે બીજુ કાંઈ? સમાધાન-ધ મોટે ભેદ છે. અહીં સર્વથા ડિ સાથ વિરમવાનું છે તે ત્યાં વિરમવાનું નથી? વિરમવાનું છે. ચાર યામમાં વસ્તુસ્થિતિ તે જ કે જે પાંચ મહાવ્રતમાં છે. માટે કહેલું એ જ દસ્તાવેજમાં લખીને રજિસ્ટર થયું ને? રજિસ્ટર થયેલું નોંધાય. વેર ખૂણામાં દસ્તાવેજ કર્યો હોય તેની નકલ ન નીકળે. નોંધેલાને નકલ નીકળે, નોંધાયે તે દસ્તાવેજ રીતસરનો. બાવીસ તીર્થંકરના વખતમાં યામથી દસ્તાવેજ કર્યો તેં કા દસ્તાવેજ, જૂના વખતમાં દસ્તાવેજ નોંધાતા ન હતા. લોકે સીધા હતા. પણ
જ્યાં દુનિયા પલટે ખાય ત્યાં નોંધણી, રજિસ્ટર કરવાં પડે. દુષમા કાળને અંગે જીવોમાં વક-જડપવું થયું ત્યારે રજિસ્ટર કરવાં પડયાં. બાવીસતારકરના સાધુઓ મહાત કરતા નથી. પહેલા અને છેલલા તારના સમા મહાવ્રત ઉચ્ચરે છે મહાવ્રત' અને “વામન માં
મહાબતે” એટલે પ્રતિજ્ઞા કરવાપૂર્વક ભિન્ન ભિન્નતાએ અરિહંતાદિકને સાક્ષાએ હિંસાદિકથી સર્વવિરમવાની પ્રતિમા. યામ” શબ્દમાં બાવીસ વર્ષના વખતમાં હિંસાની જા પ્રતિમા નથી. તેને મહાવ્રત કહેવાની જરૂર ને. યામમાં ચાર
