________________
[ ૮૭ ] હાય, અથવા તેને ભાગ પણ હોય. તથા અસંખ્યાત કાળ તે પપમ વિગેરે લક્ષણવાળાનું અવધિજ્ઞાન થાય, તેને ક્ષેત્રથી પણ અસંખ્યાતા દ્વીપ સમુદ્રોના જ્ઞાનની ભજના જાણવી, કેઈ વખત અસંખ્યાતા દ્વીપ સમુદ્રનું અવધિજ્ઞાન કેઈ મનુષ્યને થાય, કેઈને મેટા સંખ્યાતા દ્વીપ સમુદ્રોનું જ્ઞાન થાય, કેઈને એક પણ (અસંખ્યાતા જેજનના) દ્વીપ સમુદ્રનું જ્ઞાન થાય, તથા કેઈને સ્વયંભુ રમણ જેવા મહાન સમુદ્રના એક દેશ (ભાગ) નું પણ અવધિજ્ઞાન થાય, આ અવધિજ્ઞાન તીરછું છે એમ જાણવું, અથવા સ્વયંભુરમણ વિષથનું તે મનુષ્યક્ષેત્રની બહારનું અવધિજ્ઞાન છે, તે આશ્રયી જાણવું, એટલે અહીં અસંખ્યયનું પ્રમાણ લીધું તે પેજનની અપેક્ષાએ સર્વ પક્ષમાં જાણવું, (પણ દ્વીપ સમુદ્રની અપેક્ષા ઉપરજ આધાર ન રાખ) એટલે એમ જાણવું કે જે અસંખ્યાતા કાળનું અવધિજ્ઞાન જાણે, તે પુરૂષ એક દ્વીપ સમુદ્રના એક દેશમાં મોટા સમુદ્રની અપેક્ષાએ અસંમેય જનનું પણ જ્ઞાન ધરાવે ૩૫ .
આ પ્રમાણે સ્થલ ન્યાયને સ્વીકારી ક્ષેત્ર વૃદ્ધિ સાથે કાળ વૃદ્ધિ અનિયત છે એમ બતાવ્યું, અને કાળ વૃદ્ધિએ ક્ષેત્ર વૃદ્ધિ નિશ્ચયથી બતાવી.
હવે દ્રવ્ય ક્ષેત્ર કાળ ભાવની અપેક્ષાએ જેની વૃદ્ધિમાં બીજાની વૃદ્ધિ થાય, અથવા નથી થતી, તે બતાવે છે.
-
૭
