________________
ભૂમિકા
સાધુમર્યાદાપટ્ટકસંગ્રહ તરીકે પ્રકાશિત થતા આ ગ્રંથમાં વિવિધ આચાર્ય ભગવંતોએ રચેલા પટ્ટકોનો સંગ્રહ કરવામાં આવ્યો છે. પટ્ટકશબ્દના સ્થાને ક્યારેક સામાચારી, સામાચારીજ૫, ક્રિયોધ્ધાર નિયમપત્ર, બોલ, બંધારણ જેવા શબ્દોના પણ પ્રયોગો થયા છે. જે તે તે પટ્ટકના મથાળે જેવા મળશે.
જૈન સાહિત્યમાં પટ્ટકો મુખ્યત્વે ત્રણપ્રકારના રચાયેલા જોવા મળે છે. ૧) સામાચારીપટ્ટક, ૨) પ્રરુપણાપટ્ટક, ૩) સમુદાયવ્યવસ્થાપટ્ટક.
૧) સામાચારીપટ્ટક ઃ ખાસ કરીને ગચ્છમાં યા સમુદાયમાં વધી ગયેલી શિથિલતાને નિવારવા અથવા ગચ્છમાં અનુશાસનને વધુ મજબૂત-કડક બનાવવા જે નિયમાવલી બનાવવામાં આવે તે સામાચારીપટ્ટક કહેવાય. સુવિહિત સાધુઓ સંગઠિત થઇને શિથિલાચારને દૂર કરી ગચ્છનાયકે જણાવેલા - બતાવેલા નિયમોનું વ્યવસ્થિતપણે પાલન કરે તેને જ ભૂતકાળમાં ક્રિયોધ્ધાર કહેવાતો. વર્તમાનમાં પ્રાપ્ત થતા પટ્ટકોમાં મોટાભાગે આ પ્રકારના જ પટ્ટકો જોવા મળે છે.
૨) પ્રરૂપણાપટ્ટેક : બે ધર્મદેશકો એક જ પદાર્થની પ્રરૂપણામાં અલગ-અલગ મંતવ્યો ધરાવતા હોય અને તદનુસાર પ્રરૂપણા કરતા હોય અથવા ઉત્સૂત્રંયુક્ત ગ્રંથોની
A5
