________________
ધર્મબિંદુપ્રક૨ણ
પહેલો અધ્યાય
સર્વની નિંદાનો ત્યાગ કરવો, રાજા વગેરેની નિંદાનો વિશેષથી ત્યાગ કરવો. જધન્ય, મધ્યમ અને ઉત્તમ એમ ત્રણ પ્રકારના જીવોમાંથી કોઈની પણ નિંદા ન કરવી, તેમાં પણ ઘણા લોકોને માન્ય હોય તેવા રાજા, મંત્રી અને પુરોહિત વગેરેની તો ખાસ નિંદા ન કરવી. સામાન્ય લોકોની નિંદા કરવાથી લોકોને પોતાના ઉપર ઘણો દ્વેષ ભાવ થાય છે. કારણ કે કહ્યું છે કે – “દ્વેષભાવ ઉત્પન્ન કરવામાં બીજાની નિંદાથી અન્ય કોઈ ઉત્તમ ઔષધ (= ઉપાય) નથી.” રાજા વગેરેની નિંદા કરવાથી તો ધન અને પ્રાણનો નાશ વગેરે દોષ પણ થાય. (૨૮)
(૧૧) અસવારીરતંતર્વઃ ॥૨૧॥ તિા
असदाचारैः इहलोक-परलोकयोः अहितत्वेन असन् असुन्दरः आचारः प्रवृत्तिर्येषां તે તથા, તે ૬ ધૂતારાયઃ, તૈ: અસંતńઞસંવન્ય:,પ્રવીપના-ડશિવदुर्भिक्षोपहतदेशादीनामिव तेषां दूरतो वर्जनमित्यर्थः ।।२९।।
દુરાચારી લોકોની સાથે સંબંધ ન રાખવો. જે પ્રવૃત્તિ આ લોક અને પરલોકમાં અહિત કરે તે દુરાચાર. જેમ આગનો તથા અશિવ અને દુકાળ વગેરેથી ઘેરાયેલા દેશનો દૂરથી ત્યાગ કરવામાં આવે છે, તેમ જાગારી વગેરે કુમારી માસોનો દૂરથી ત્યાગ કરવો. (૨૯)
તથા
एतदेव व्यतिरेकत आह
–
સંસર્ગઃ સવારે રૂબરૂત્તિન
प्रतीतार्थमेव, असदाचारसंसर्गवर्जनेऽपि यदि सदाचार, ल, वातान तथाविधा गुणवृद्धिः संपद्यते इत्येतत् सूत्रमुपन्यस्तम्, उक्तं चैतदर्थानुवादियदि सत्सङ्गनिरतो भविष्यसि भविष्यसि।
) કૃતિ રૂા
બૈયાતખ્તનશોષ્ઠીયુ વૃત્તિવૃત્તિ તિવૃત્તિ ॥૨૪॥ (
આ જ વિષયને ઉલટી રીતે કહે છેઃ
સદાચારી લોકોની સાથે સંબંધ રાખવો. અસદાચારી માણસોના સંગને છોડવા છતાં જો સદાચારી માણસોનો સંગ ન થાય તો તેવા પ્રકારની ગુણવૃદ્ધિ ન થાય, માટે સદાચારી માણસોનો સંગ કરવો એવું સૂત્ર મૂક્યું. આ જ અર્થને અનુસરતું શાસ્ત્રવચન આ પ્રમાણે છેઃ- “જો તું સત્સંગમાં તત્પર થઈશ તો (મહાન) થઈશ,
