________________
૪, યુદ્ધ કરનાર ૫ અને ધન હરણ ૬ - આ છએ લેશ્યાના અનુક્રમે દષ્ટાંતો જાણવાં. (૫૪૨) આ ગાથાનો સાર નીચે પ્રમાણે :
કેટલાક મિત્રો જંબૂવૃક્ષના ફળ ખાવાની ઇચ્છાથી જંબૂવૃક્ષ પાસે ગયા. ત્યાં કોઇએ કહ્યું કે – “મૂળ સહિત આ વૃક્ષ છેદીને પછી તેનાં ફળ આપણે ખાઈએ.” આવું કહેનાર કૃષ્ણલેશ્યાવાળો જાણવો ૧, બીજાએ કહ્યું – “આખા વૃક્ષને પાડવાનું શું કામ છે? મોટી મોટી શાખાઓ જ કાપીને નીચે પાડીએ.” આ પ્રમાણે કહેનાર નીલલેશ્યાવાળો જાણવો ૨, ત્રીજાએ કહ્યું કે - “મોટી શાખા શા માટે પાડવી જોઈએ ? નાની નાની શાખાઓ જ પાડવી.” આમ કહેનાર કાપોતલેશ્યાવાળો જાણવો ૩, ચોથાએ કહ્યું કે - “નાની શાખાઓ કાપવાનું પણ શું કામ છે ? માત્ર ફળવાળા ગુચ્છા જ કાપવા.” આવું કહેનાર તેજોવેશ્યાવાળો જાણવો ૪, પાંચમાએ કહ્યું – “ગુચ્છ કાપવાનું પણ શું કામ છે ? માત્ર ફળો જ પાડવા.” આવું કહેનાર પાલેશ્યાવાળો જાણવો ૫, છેવટ છઠ્ઠાએ કહ્યું કે - “ફળો પાડવાનું શું કામ છે ? પાકેલાં ફળો જે નીચે સ્વયં પડેલાં છે તે જ ખાઈએ.” આવું કહેનાર શુક્લલેશ્યાવાળો જાણવો ૬.
અથવા - કોઇ પલ્લીપતિ પોતાના સૈન્ય સહિત કોઈ ગામમાં લુંટ કરવા ચાલ્યો. તેમાં કોઇએ કહ્યું કે - “ગામમાં પ્રવેશ કરતાં જે કોઈ દ્વિપદ કે ચતુષ્પદ વિગેરે સામા મળે તે સર્વને મારી નાંખવા.” આમ કહેનાર કૃષ્ણલેશ્યાવાળો જાણવો ૧, બીજાએ કહ્યું – “ચતુષ્પદને મારવાથી શું ફળ ? માત્ર દ્વિપદ (મનુષ્યો)ને જ મારવા.” આમ બોલનાર નિલલેશ્યાવાળો જાણવો ૨, ત્રીજો બોલ્યો – “સર્વ મનુષ્યોને મારવાથી શું ફળ છે? માત્ર પુરૂષોને જ મારવા.” આમ બોલનાર કાપોતલેશ્યાવાળો જાણવો ૩, ચોથાએ કહ્યું – “સર્વ પુરૂષોને શા માટે મારવા જોઇએ ? જે પુરૂષોએ આયુધ ધારણ કર્યા હોય તેમને જ મારવા.” આમ કહેનાર તેજોવેશ્યાવાળો જાણવો ૪, પાંચમાએ કહ્યું – “સર્વ આયુધવાળાને શા માટે મારવા જોઇએ? માત્ર જેઓ આપણી સામા થાય તેમને જ મારવા.” આમ કહેનાર પદ્મવેશ્યાવાળો જાણવો ૫, છઠ્ઠાએ કહ્યું – “સામા થનારને પણ શા માટે મારી નાંખવા જોઇએ? આપણે તો ધનનું જ કામ છે,
- રત્નસંચય - ૨૩૫