________________
તેવી જ રીતે મા-બાપ તરફથી આપણું આત્મામાં સુસંસકારોનું સીંચન કરવાની મહેનત કરવામાં આવતી હોય તે વખતે બાળક જે નાદાનિયતથી બેપરવાહ બની રહે તે ઉપકારી મા-બાપની મહેનત નિષ્ફળ જાય અને પિતે સંસ્કારહીન રહે. કુસંસ્કારી અને દુઃખી બની જાય. | શિક્ષણ તે તેનું જ નામ છે કે જે આપણને સાચી રીતે અને સારી રીતે જીવતાં શીખવે ! એટલે કે આપણું પિતાનું અને આપણા દ્વારા જગતના સર્વ જીવોનું ભલું જ થાય પણ ભૂંડું તે કેઈનું ય ન થાય એવી સુંદર રીતે જે આપણને જીવન જીવતાં શીખવે તેનું જ નામ શિક્ષણ છે.
સારા બનવા માટે જ આપણે ભણવાનું છે, પણ પેટ ભરવા માટે તે હરગિઝ ભણવાનું નથી. જેઓને ભણતર દ્વારા સારા બનવાની ઈચ્છા નથી, ભણતર દ્વારા પોતાનાં સંતાનને ય સારાં બનાવવાની ઈચ્છા નથી પણ જેઓ કેવળ પટ ભરવા માટે જ ભણે છે અને ભણાવે છે તે ભણનારા અને ભણાવનારાઓ તે શિક્ષણ જેવી પવિત્ર અને હિતકર વસ્તુનું ઘોર અપમાન કરનારા જ છે.
આજનું શાળા-કોલેજનું શિક્ષણ તે વિદ્યાથીને કેવળ પેટ ભરતાં શિખવનારું છે; કેવળ પેટ ભરતાં જ શિખવનારું છે એટલું જ નહિ પણ હિંસાદિ ઘોર પાપ કરાવીને જ પેટ ભરતાં શિખવનારું છે. આવું શિક્ષણ આશીર્વાદરૂપ નથી પણ અભિશાપ રૂપ છે.
