________________
પુનર્જન્મ
૨૯:
જન્માંતરના સમર્થનમાં સાંખ્યદર્શનકારામાં ઈશ્વરકૃષ્ણ ૪૦ વિ કારિકામાં કહ્યું છે કે—કૃત્તેિ રચાર - शिकेनशरीरेण इत्यत आह संसरति इति । उपात्तम उपातं षट्कौशिकं शरीरं जहातिहाय हायमुपादत्ते ।
' અર્થાત્ –લીંગશરીર વારંવાર પૂલશરીરને ધારણ કરે છે. અને તે ગૃહિત શરીરેને છેડતા રહે છે. તેનું નામ સંસરણ છે. વળી ૪૨ વીં કારિકામાં ઈશ્વરકૃષ્ણ કહે છે કે-નટવ7 ટચવિઝાતે જિલ્લામ્ વાચસ્પતિ મિશ્ર આનું ભાષ્ય કરે છે કે ચાદિન: તાં તાં મૂપિવાં વિધાય, परशुरामो वा अजातशत्रुर्वा घत्सराजो वा भवति. एवं तत् तत् स्थूलशरीर ग्रहणात् देवो वो मनुष्यो वा पशु र्वा वनस्पति વ મતિ સૂક્ષ્મ શરીરૂં. અર્થાત્ નટ જેવી રીતે રંગભૂમિકા ગ્રહણ કરીને ક્યારેક પરશુરામ, ક્યારેક અજાતશત્રુ અને
ક્યારેક વત્સરાજનારૂપમાં દર્શકોને દેખાય છે. તેવી રીતે. લિંગ, યા, સૂક્ષમશરીર, ભિન્ન ભિન્ન સ્કૂલ શરીર ગ્રહણ કરીને દેવતા, મનુષ્ય, પશુ યા વનસ્પતિના રૂપમાં પ્રતિભાસ થાય છે.
હવે ન્યાયદર્શનને માન્ય જન્માંતરની સિદ્ધિ વિચારીએ.. ન્યાય દર્શનમાં જન્માંતરનું નામ પ્રત્યભાવ છે.
પુનપત્તિઃ બેચમાવઃ ૨-૨-૧૩ સૂત્ર.
प्रेत्य भृत्वा भावो जननं प्रेत्यभावः । तत्र पुनरुत्यत्तिस्त्यिर्ने नाभ्यास कथनात् प्राग् उत्पतिः ततो मरणं तत उत्त्पत्ति इति प्रेत्य भावोऽयम् अनादि रपवर्गान्तः-(वात्स्यायन भाष्य)
