________________
દાન. પ્રકરણ ૧
૪૩ મળતાથી, સાચી દયાથી જે દાન આપવામાં આવે તે જ ખરૂં ફળદાયક છે.
જ્ઞાનદાન જ્ઞાનદાનનું સ્વરૂપ ઉપર બતાવાઈ ગયું છે. જ્ઞાનદાનની ઘણી મહત્તા છે. વ્યવહારિક જ્ઞાનથી મનુષ્ય સંસારમાં સારી ઉંચી સ્થિતિએ આવે છે ત્યારે ધાર્મિક જ્ઞાનથી મનુષ્ય તેના આત્માનું કલ્યાણ કરી શકે છે.
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્ર ૪–૧માં કહ્યું છે કેपढमं नाणं तओ दया एवं चिहइ सव्वसंजए ।
अन्नाणी किं काही ? किंवा नाहिइ सेयपावगं ? ।। અર્થ–પ્રથમ જ્ઞાન અને પછી દયા એ સંયમી પુરૂષની સ્થિતિ છે. જે અજ્ઞાની છે તે શું કરવાનો હો? કારણ તે કલ્યાણકારી શું છે અને પાપકારી શું છે તે કેવી રીતે જાણે ?
ભગવાને કહ્યું છે કે વર્ષ ના તો ટ્રા પહેલું જ્ઞાન અને પછી દયા. જીવના સર્વ દુઃખનું મૂળ અજ્ઞાન-મિથ્યાત્વ છે. અજ્ઞાન ટળે અને સભ્ય જ્ઞાન આવે ત્યારે તે મોક્ષમાર્ગ તરફ, આત્મકલ્યાણના માર્ગ તરફ વળી શકે છે. અને જ્ઞાનથી આગળ વધતાં વધતાં સંપૂર્ણ જ્ઞાન મેળવી મોક્ષ પ્રાપ્ત કરી શકે છે. એટલે જ્ઞાનદાન ઘણું જ ઉપયોગી, ઘણું જ મહત્વપૂર્ણ છે.
અભયદાન શ્રી સરકૃતાંગ સત્ર ૬-૧૩માં કહ્યું છે કે –
दाणाण सेहं अभयप्पयाणं એટલે–સર્વ દાનમાં અભયદાન શ્રેષ્ઠ છે.
પ્રાણીના પ્રાણની રક્ષા કરવી તેનું નામ અભયદાન છે.
