________________
૧૪૪
૧૪૪
પ્રતિક્રમણ હેતુગર્ભિત સ્વાધ્યાય/ઢાળ-૧૮/ગાથા-૧થી ૫
પ્રતિક્રમણ શબ્દના આઠમા શોધિ' પર્યાય પર બીજું “ઔષધ"નું દષ્ટાંત
ગાથા :
વલી અગદ દષ્ટાંત છે, શોધિ તણે અધિકાર; પરદલેં પરપુર આવતે, અધિપતિ કરે વિચાર. ૧ વૈધ તેડ્યા જલ નાશવા, વિષ દિયે જબ એક;
થોડું દેખી નૃપ કોપિયો, દાખે વૈઘ વિવેક. ૨ ગાથાર્થ -
શોધિ' તણા અધિકારમાં અગદ=ઔષધ, દષ્ટાંત છે. પરપુરનું પરદલ પરરાજાનું સૈન્ય, આવતે છતે રાજા વિચાર કરે છે. જલના નાશ માટે વિષ નાંખવા વૈધને તેડ્યા ત્યારે (વૈધ) જવમાત્ર એક વિષ આપે છે=જવમત્ર જેટલું વિષ આપે છે. થોડું દેખી નૃપ કોપિયો થોડું વિષ જોઈને રાજા કોપ્યો. વૈધ વિવેક બતાવે છે. II૧-ગાં ગાથા -
સહસ્ત્રધિ એ કોપિમાં, કરિને મૂચ્છ દેઈ;
તે વિષ હુઓ તદ્ ભક્ષિઓ, એમ સહી શાતા ધરેઇ. ૩ ગાથાર્થ :
આ વિષ સહસ્ત્રધિ છે. કોઈમાં પણ કરીને=પ્રયોગ કરીને, મૂચ્છ દે તે વિષ મૂછ આપે. તેનો ભક્ષિયો તે વિષનો ભક્ષણ કરનારો, તે વિષ થાય. આ સાંભળી રાજા શાંત થાય છે. Il3II
ગાથા :
રાજા કહે છે “વાલના, વૈધ કહે છે સાર; ઔષધ લવ દેઈ વિષ હરે, વ્યાપક જીવ હજાર. ૪
