________________
જોગીદાસે એક રાડ પાડીને સાગરીતોને સાદ દેતાં જ-મધરાતે પણ સામેની છાવણીમાંથી સાગરીતો દોડી આવ્યા. ખુમાણે ખમીરી અને ખુમારીપૂર્વક એ સાગરીતો સમક્ષ નજર સ્થિર કરીને કહ્યું: એક સ્ત્રીની મારી છાવણીમાં આ રીતની ઉપસ્થિતિ તમને યોગ્ય લાગે છે ખરી?
આટલા શબ્દો સાંભળીને જ જોગીદાસનું જિગર કળી ગયેલા સાગરીતો પેલી સ્ત્રીના પગમાં પડી જઈને વિનવી રહ્યા કે, બહેન તરીકે આ ભાઈની ભાવના આપે શિરોધાર્ય ગણવી જ રહી. મધરાત ભલે વધુ ને વધુ ઘેરાઈ રહી હોય અને અંધકારના ઓળા ભયપ્રદ હોય, પણ આપને જ્યાં પાછા ફરવું હોય, ત્યાં સુધી હેમખેમ પહોંચાડવા આવવાની અમારી તૈયારી છે. અમારા પગલે પગલે ભય ભાગી જશે.
સાગરીતોના આ અનુરોધને પેલી સ્ત્રી અવગણી ન શકી. કમને પણ એ જ દિશામાં એને પારોઠનાં પગલાં ભરવાં પડ્યાં, જે દિશામાંથી એ આશાભેર આવી હતી, નિરાશાસભર હૈયે ચાલી જતી એ સ્ત્રીને જોઈને જોગીદાસે સંતોષનો શ્વાસ લેવાપૂર્વક મનોમન એ જ પળે એક એવો નક્કર નિર્ણય લઈ લીધો કે, આ વખતે તો કિરતારે મારી લાજ રાખી, પણ હવેથી કોઈ દહાડો આ રીતે સાગરીતોના સાથ વિના રાત્રિરોકાણ ન જ કરવું, ઉભયના પતનની સંભાવનાની વિષવેલને અંકુરિત થતાં પૂર્વે જ ડામી દેવાની ક્ષમતા ધરાવતી આ ટેકને જોગીદાસ ખુમાણે જીવનભર જાળવી જાણી, એથી જ બહારવટિયા તરીકેનું જીવન જીવવા છતાં સોરઠના ઇતિહાસના પાને એનાં કામ-નામ એ રીતે અંકિત થવા પામ્યાં છે કે, વર્ષો વીતવા છતાં લોકજીભે જોગીદાસનું નામ આજેય લેવાતું જ રહે છે. બહારવટિયો હોવા છતાં એ ખુમાણ જોગીનો દાસ હતો, એની પ્રતીતિ કરાવતા અનેક પ્રસંગોમાંનો આ તો એક સામાન્ય જ પ્રસંગ છે, છતાં આના રંગમાંથી જો સદાચારનું આટલું બધું સૌંદર્ય રેલાઈ રહ્યું છે, તો અસામાન્ય પ્રસંગોના રંગ તો કેવા રળિયામણા હશે? એની તો કલ્પના જ કરવી રહી ને?
૧૨
૧૨ જાનન
-
-
- સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૫
