________________
ધરમપુરના રાજવી તરીકે તો મારી એ ફરજ ગણાય કે, અહિંસાનું વર્તન અને પ્રવર્તન કરાવીને મારે આ નગરના નામને સાર્થક બનાવવા કટિબદ્ધ બની જવું જોઈએ, જો હું આવું કંઈ ન કરી શકું, તો ધરમપુર ગામનું નામ બોલતા પૂર્વે અ અક્ષર જોડવાનું ફરમાન બહાર પાડીને મારે તો અહીંની રાજગાદીનો ત્યાગ કરી દેવો જોઈએ.
રાજવી અહિંસાપ્રેમી હતા, એથી આવા વિચારો રાજવીને આવે, એ સહજ ગણાય. ધર્મના નામે થતી હિંસાને બંધ કરવી હોય, તો સૌ પ્રથમ ધર્મ અને અહિંસા વચ્ચેના સંબંધની સત્યાસત્યતાનો નિર્ણય થઈ જવો જોઈએ. જો ધર્મનો હિંસા સાથે સંબંધ ન જ હોઈ શકે, આવો નિર્ણય થવા પામે, તો ધર્મપ્રેમી લોકો દ્વારા ધર્મના નામે થતી હિંસાને અટકાવવામાં જરૂર સફળતા પામી શકાય. પરંતુ જો ધર્મ તથા હિંસા વચ્ચેનું જોડાણ સાચું સાબિત થાય, તો તો પછી હિંસાને અટકાવવી, એ ધર્મને અટકાવવા બરાબર ગણાય. આમાં તો સફળતા ક્યાંથી મળે?
રાજવી મોહનદેવજીના અહિંસાપ્રેમી અંતરમાં દિવસો અને કલાકો સુધી ઉપર મુજબની વિચારણાનાં ઘમ્મરવલોણાં ચાલતાં જ રહ્યાં. આવી આવી વિચારણાઓની ફલશ્રુતિ રૂપે એમણે મનોમન એવો નિર્ણય લઈ લીધો કે, પશુબલિ આદિની હિંસા ધર્મના નામે થતી હોવાથી પહેલાં તો મારે પંડિતો પાસેથી એવો નિર્ણય કરાવી લેવો જોઈએ કે, પશુબલિ આદિમાં થતી હિંસાને શું ધર્મ ખરેખર ટેકો આપે છે ખરો?
રાજવી જેમ અહિંસાપ્રેમી હતા, એમ એમની આસપાસ ગોઠવાયેલો દિવાન, સેનાપતિ વગેરે સત્તા-સૂત્રોના સંચાલકગણ પણ અહિંસામાં આસ્થા ધરાવનારો હોવાથી નીચે મુજબ જાહેર વિજ્ઞપ્તિ ધરમપુરના રાજવી તરફથી એ કાળે બહોળો ફેલાવો ધરાવતા “મુંબઈ-સમાચાર, દેશીમિત્ર, કાઠિયાવાડ ટાઈમ્સ, ગુજરાત' જેવાં અનેક દૈનિકોમાં પ્રકાશિત કરવામાં આવી. અબુઝ ભીલો ઉપરાંત રાજવીઓ દ્વારા દશેરાના દિવસે ભેંસપાડા આદિની હિંસા/વધ, પંડિતો દ્વારા યજ્ઞયાગમાં બલિરૂપે બોકડા-બકરી
સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૪
૭૫
