________________
તરફ વળાવી આવવો જોઈએ. આ વિચારને અમલી બનાવવા જતાં જોકે ધીરેલા પૈસા ગુમાવવા પડતા હતા. સાથે સાથે બૂચિયાનેય ખોવાનો વારો આવતો હતો. પણ માકુ શેઠ હવે ચારણના ઉપકારનો બદલો વાળ્યા વિના રહી શકે એમ ન હતા. એથી શેઠે રડતી આંખે લખાયેલો એક પત્ર કૂતરાના ગળે બાંધ્યો અને એ બૂચિયાને વળાવીને ભારે હૈયે પાછા ફર્યા.
બૂચિયાને ચારણના નેસ તરફ વળાવીને પાછા ફરેલા શેઠ જયારે ઉપકારનો બદલો વાળવા બદલ કંઈક સંતોષની લાગણી અનુભવી રહ્યા હતા, ત્યારે ચારણની મનોદશા એ રીતે મૂંઝવણ અનુભવી રહી હતી કે, સુકાળનું સામ્રાજ્ય છવાઈ જવા છતાં હજી એનો પોતાનો ખજાનો એવો છલકાયો ન હતો કે, જેથી વ્યાજે લીધેલા પૈસા શેઠને ચૂકતે કરીને ગીરવે મુકાયેલા બૂચિયાને પાછો ઘરે લાવી શકાય! ખજાનો છલકાય, ધીરેલાં નાણાં પરત કરી શકાય અને પ્રાણપ્યારા બૂચિયાને પાછો લાવી શકાય, આ માટે દિનરાત મહેનત કરનારા ચારણના ચહેરા પર સતત એવી જ ચિંતાની રેખાઓ અંક્તિ રહેતી કે, ક્યારે હું ધીરેલાં નાણાં શેઠને પરત કરું અને શેઠ પાસેથી છોડાવીને બૂચિયાને પાછો ઘરે લઈ આવું!
આમ, બૂચિયાના આગમનને ચારણ સતત ઝંખી રહ્યો હતો, એમાં એક દહાડો સામેથી આવી રહેલા બૂચિયા પર નજર જતાં જ ચારણનું કાળજું કપાઈ ગયું અને આંખો લાલઘૂમ થઈ ગઈ. કાળજે કાપો પડવાનું કારણ એ હતું કે, પોતે શેઠને આપેલા વિશ્વાસનો ભંગ કરીને બૂચિયો ભાગી છૂટીને આવ્યો હોવાની કલ્પના ચારણને આવી હતી. આંખ લાલઘૂમ થવાનું કારણ એ હતું કે, આવા ખૂટલ કૂતરાના માલિક તરીકે હું પણ હવે કઈ રીતે મોટું ઊંચું રાખીને લોક વચ્ચે ફરી શકીશ. આ રીતે દેવાણંદના અંગેઅંગમાં આવેશ ફરી વળ્યો, એથી હાથમાં રહેલી ડાંગ ચારણે બૂચિયા પર એવા વેગથી ફેંકી કે, બૂચિયાનું માથું લોહીલુહાણ
સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૪
૪૧
