________________
અને એનો અસ્વીકાર કરતાં આત્મહત્યારા બનવા જેવી હાલત અનુભવાય છે. માટે કાળજું કપાવા દઈને પશુઓને ઉગારી લેવાનું કર્તવ્ય અદા કરવા કાળજાની કોર સમા બૂચિયાને ગીરવે મૂકવાની મારી તૈયારી છે. આ રીતેય પશુઓનું જીવતર જળવાઈ જતું હોય, તો મેં કંઈ જ ગુમાવ્યું નથી, ઘણું ઘણું મેળવ્યું છે, એમ માનીને હું મનને મનાવી લઈશ.
શેઠ વચનબદ્ધ બની ગયા હતા, એથી હવે પૈસા ધીર્યા વિના ચાલે એમ જ ન હતું. થોડાઘણા પૈસા પ્રાપ્ત કરવા કાળજા જેવું કાળજું ગીરવે મૂકીને ચારણ દેવાણંદે વિદાય લીધી, ત્યારે એની આંખમાંથી અનરાધાર આંસુની ધાર વહી નીકળી હતી. ચારણ તરફથી સંકેત થતાંની સાથે જ બૂચિયો તો જોકે શેઠના આંગણે બંધાઈ ગયો હતો, પણ જાણે એનું ખોળિયું જ બંધાયું હતું, એનું મન-જીવન તો ચારણના પગલે પગલે જ કૂચકદમ આગે બઢાવી રહ્યું હતું.
ચારણના પરિવારથી વિખૂટો પડેલો બૂચિયો વફાદાર અને આજ્ઞાંકિત હોવાથી શેઠની વફાદારી અને આજ્ઞાંકિતતા બરાબર અદા કરી રહ્યો. ચારણનો પરિવાર એને હરઘડી હરપળ યાદ આવે, એ સહજ હોવા છતાં ચારણના સંકેત અને આજ્ઞામંત્ર અનુસાર શેઠની ચાકરી બરાબર અદા કરવી, એને એ કૂતરો પોતાની ફરજ સમજી રહ્યો હતો. એથી થોડા જ દિવસોમાં એ શેઠના પરિવાર સાથે હળીભળી જઈને પરિવારના જ એક અભિન્ન અંગ સમો બની ગયો. દિવસો પર દિવસો વીતવા માંડ્યા, એમ શેઠને પણ એ વાતની વધુ ને વધુ પ્રતીતિ થવા માંડી કે, ચારણ ક્યા કારણે બૂચિયો ગીરવે મૂકવા તૈયાર થતો ન હતો.
ચારણના ચરણની વર્ષોની ચાકરી સ્વીકારવા છતાં ગીરવે તરીકે પોતાને ત્યાં રહેલો બૂચિયો જે વફાદારી અને આજ્ઞાંકિતતા અદા કરી રહ્યો હતો, એની વધુ સ્વાનુભૂતિ એક દહાડો શેઠને થઈ જવા પામી. બૂચિયો જે દિશામાં ચોકીપહેરો કરતો હતો, ત્યાં તો ચોરો ચોરી કરી શકે એ શક્ય જ ન હતું, કેમ કે અજાણી વ્યક્તિની સામે ભસવાનો સંસ્કૃતિની રસધાર : ભાગ-૪
૩૯
