________________
નાદિરશાહની નજરમાં દિલ્હીની સત્તા અને મયૂરાસન વસી ગયું હતું.
નાદિરશાહે ૮૦ હજારના સૈન્ય સાથે દિલ્હી પર આક્રમણ કર્યું. ૫૮/૫૮ દિવસો સુધી લક્ષ્મીની લૂંટ અને સૈનિકોનો સંહાર ચાલ્યો. અંતે નાદિરશાહને મયૂરાસન પર ચડી બેસવામાં સફળતા મળી. મયૂરાસનમાં જડેલા એ હીરામાંથી ઉછળતો તેજનો ધોધ જોઈને નાદિરશાહની આંખ અંજાઈ ગઈ અને એના અંતરમાંથી એવા આશ્ચર્યોદ્ગાર સરી પડ્યા કે, ઓહ ! આ હીરો તો “કોહિ-નૂર અર્થાતુ. પ્રકાશનો પર્વત છે.
હીરાને “કોહિનૂર' તરીકે સંબોધનારો નાદિરશાહ પહેલો જ હોવાથી હીરાને કોહિનૂર' આવું નામ સ્થાપનાર ફઇબા તરીકે નાદિરશાહની ઇતિહાસમાં નોંધ લેવાઈ. “કોહિનૂરના માલિક તરીકે ગર્વિષ્ઠ બનેલો નાદિરશાહ હીરાને સાથે લઈને ઇરાન પહોંચ્યો. પણ જાણે એની પડતી પ્રારંભાઈ ગઈ હતી. એથી એના સેનાપતિના હાથે જ નાદિરશાહ સં. ૧૭૪૭માં મરાયો. એકાદ બે વર્ષની અંધાધૂંધી બાદ ૧૭૪૯માં અફઘાનના અહમદશાહે આક્રમણ કરીને મયૂરાસન ઉપર એકાધિકાર જમાવ્યો. આમ, અફઘાનને પણ આ હીરો સદ્યો-પચ્યો નહિ.
અફઘાનના સર્વેસર્વા જેવા અહમદશાહના પૌત્ર શાહયુજાને સગાભાઈએ જગવેલા બળવાના ભોગ બનીને જીવ બચાવવા ભાગી છૂટવું પડ્યું. કાબુલ છોડી દઈને ભાગી છૂટેલો અને કાળજાની કોરની જેમ કોહિનૂરને જાળવતો અને છુપાવતો એ અંતે લાહોર આવી રણજિતસિંહનો શરણાગત બન્યો. કોહિનૂરના ભોગે પણ અફઘાન પાછું મેળવવાના એના અરમાન હતા. એણે કાળજાના કટકાની જેમ જાળવેલા કોહિનૂરને રણજિતસિંહના ચરણે સમર્પિત કરી દેવા પૂર્વક કાકલૂદીભરી એક જ માંગણી કરી કે, મને સૈન્યની મદદ આપો, જેથી બાહુબળથી અફઘાન પાછું મેળવવા હું સફળ બની શકે.
પર
–
- સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૩
