Rudhi Prayog Kosh

SR No.: 023264
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhogilal Bhikhabhai Gandhi
Publisher: Gujarat Varnacular Society
Publication Year: 1898
Total Pages: 378
Language: Gujarati
Classification: Dictionary
File Size: 29 MB

Page 54

આઠ કરડવા. 1
આઠ કરડવા, પસ્તાવા પામવે. આઠ પીસવા, ગુસ્સાના અભિનય કરવા. આડતું ચાડ કરવું-વેતરવું, ( અવળનું ચવળ એ ઉપરથી. ) અવળું ઊંધું–ઉલટું જ કરવું; કનું કઈ કરવું; કરવાનું કંઈ તે કરવું કંઈ ખીજાં જ.
“ આવેશમાં થએલા સાહસને માટે પાછળથી પસ્તાવું પડે છે; કેમકે કાઇ વા૨ • ઓડનું ચેડ' તેથી થઈ જાય છે,
·
અને ઘણીવાર ધારેલી તેમ પાર પડતી નથી. '
ગર્ધવસેન.
**
ભરાણી છે; તે
તારી આંખેામાં ઊંધ કયાંક એડનું ચેડ વેતરીશ. જા, સૂઈ જા, હું ધાને ચેવું છું.
ܕܕ
આઢણું ઓઢવું, સ્ત્રીની
લાજ કાઢવી.
૩. જૂની વાતા. પંક્તિમાં આવવું;
૨. નામેાશી-નાદારી બતાવવી. આઢને પાથરે એટલું લાંબુ પહેાળુ; ધ છુંજ; ધાડું; વિસ્તીર્યું; ફેલાયલું. ( દુ:ખ, અડચણ, કલંક વગેરે. )
(
આપણે ઘેર શું છે? એને ઘેર આઢે તે પાથરે એટલું છે. '
આથારે ચાંપવેા, ચત્તાં સુવાથી છાતી અ ધ થઇ જવી, અને તેથી એકદમ ન ઠાવુ.
આપડી આવવી, (આપત્તિ ઉપરથી.) તંગી– જરૂર એ તેના મૂળ અર્થ ઉપરથી લાક્ષણિક અર્થે, રાજ આવવું; રૂતુ આવવે. (અને) એરડા સામું જોવું, ધરમાં દ્રવ્ય સંપતિ કેટલી છે તે જોવું; દ્રવ્ય સબંધી હાલત વિચારવી.
cr
શેડીઆ, દ્રવ્યનું સાર્થક કરશ. ઓરડા સામું જોઈ મરવાથી કલ્યાણુ નથી. દેશી લોકોના વૃંદમાં મશ રૂપી ધાણી ઉછાળવી
(૪૫ )
એથી શું અધિક શેાભીતું છે ? ”
[ ઓરસિયા જેવુ કપાળ.
નર્મગદ્ય.
આરાને પૂછ્યું, દ્રવ્ય વાપરવામાં ગજું જો- વુ; કાંઈ ખર્ચ કરતા પહેલાં ધરની સ્થિતિના વિચાર કરવા.
આરઅે અજવાળુ, ધર પૈસેટકે ભરપૂર;
પૈસા સબંધી નિરાંત.
“ગુજરાત મધ્યેનાં માઠાં શેહેરાના શ્રીમંતને આરડે અજવાળાં છે; પણ તેઓ પેાતાના પૈસાના ખરેખર ઉપયોગ કરી જાણતા નથી.
,
નમઁગધ.
આરડે એસવું, (વિધવા એ) ખૂણા પાળવા–સેવવા.
ke
સસરા ગુજરી જવાથી સાસુ આરડે ખેડાં; અને આખા ઘરનું કામ ઉપાડી લેવાતા ભાર ઉછરતી વહુને માથે પડયા.” સરસ્વતીચંદ્ર.
આરા કરવા, શ્રી પુરૂષ ઉમરે આવવાથી તેમને જૂદાં સૂવાડવાં.
આરા તપાસવા, પૈસા ખરચવાના સબધમાં પેાતાની શક્તિ જોવી; દ્રવ્ય-પૈસે છે કે નહિ, અને છે તેા કેટલા છે તે ખરચ કરતાં અગાઉ જોવું-વિચારવું. એરડા વસાવા, (આરડે તાળાં દેવાવાં. ) ન સંતાન જવું; ઉછેદીલું થવું; સત્યાનાશ જવું; ધરમાં વસનાર-સ ંસાર ચલાવનાર કાઈ ન રહેવું.
·
>
તારે ઘેર આરડા વસાય ' એમ અઃધ્રુવા દેવામાં આવે છે.
આરતા રહી જવા, મનની ઈચ્છાઓ મ નમાં રહી જવી; હાવા ન લેવાવે; ઇચ્છેલી વસ્તુને ઉપભોગ ન કરી શકાવા.
“ એ ખાખતના અને તે। આરતા રહી ગયા છે.”
ઓરસિયા જેવું કપાળ, ટીલા-ચાંલ્લા વગરતું સાફ્.