Rudhi Prayog Kosh

SR No.: 023264
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhogilal Bhikhabhai Gandhi
Publisher: Gujarat Varnacular Society
Publication Year: 1898
Total Pages: 378
Language: Gujarati
Classification: Dictionary
File Size: 29 MB

Page 145

જીભ કઢાવવી. 2
કડવી જીભે ફાય,
પાય વળી પાણી નહીં; હરેક મ્હોટઈ હોય,
વના વેરીતે વશ કરે.
કાવ્યકાન્તુભ.
જીભ કઢાવવી, થકવવું; હરાવવું. ર. અમે ઉપજાવવે.
( ૧૩૯ )
જીભ કાપવાના સમાચાર, ઘણાજ માઠીકહેતાં જીભ ઉપડે નહિ એવા સમાચાર. “મહારાજ, મુખ બતાવવાના દી દીનાનાથે ન આણ્યા હાત તે। ભલું થાત.” માત મને દેખી વેગળું વળ્યું, જેથી આ ખાળી રહ્યું; તે માત્ર આ જીભ કાપવા જેવી ખબર આપવાને,”
પ્રતાપતાક.
જીસ ધાસી જવી, ( એકની એક વાત વારવાર કહ્યાં કરવાથી )
kr
“હાંરે ક્ષમા રાણી મદેદરી છે ખાસી. શીખ દીધામાં ગઈ જીભ ધાસી; દિલમાં દેખી લે! રે દેખી લેા રે. '
રૂષિરાજ. જીભ ધાલવી-ટુકી કરવી, ખેલતાં બંધ થવું; ગમ ખાઈ જવી; મર્યાદસર ખેલવું. મારી જીભ હવે ટૂંકી કરીશ, અરે ના પાડશે। તે। કશું ખેલીશ જ નહિ જા હવે હું મૂંગા થઈ રહું છું. ' અરેબિયનનાઇટ્સ.
tr
તમે .
જીભ ચુકી થવી, ખેલતાં અચકાવુ; એલી ન શકાય તેવું થવું. (મરતાં મરતાં) જીભ ચામડાની છે,મતલબ કે ચામડાની
પેઠે જેમ વાળીએ તેમ વળે એવી છે, સારૂં પણ ખાદ્યાય તેમ નરસું પણ ખેલાય–જેમ આવ્યું એમ લવી જવાય એવી છે. જીભ તા વાઢયા જેવી દેખાય ભૂંડું ખેલનારને માટે ખેલાય છે. 'અરરર, જીભ તે વાઢયા જેવી દેખાય
છે,
C
( જીભ વધવી.
છે; દિકરા જેવી દેહને એવી ગાળશું કર વા દેતાં હશેા. ?
એમ
સ્ત્રી સંભાષણ.
ખેલવું.
જીભ દાડવી, અમર્યાદપણે બહુ “ એક છેાકરે તેની માને કહ્યું કે મા, મારા બાપ આજે મને કહેતા હતા કે તારી માની જીભ સવારથી તે સાંજ સુધી દેથા કરે છે, ત્યારે શું મા તારી જીભને પગ હશે. ?
માસિક સારસંગ્રહ.
જીભ મધકરવી, ખેલતાં અટકાવવું.(સત્તાથી) ર. ચૂપ રહેવું.
જીભ લગામમાં રાખવી, મર્યાદામાં ખેલવું; જીભ વશ રાખવી-અંકુશમાં રાખવી.
tr
‘જીવવું મરવું જીભ ઉપર છે; લગામ વગરની જીભનું પરિણામ કમનશીબ થાય છે!”
માસિક સારસગ્રહ.
જીભ લાંખી હેાવી, મર્યાદા મૂકીને અતિ ખેલાં કરનાર માણસને વિષે ખેલતાં વપરાય છે.
“ સઘળા દેશમાં હામની જાતની જીભ ઘણી લાંખી તથા પેટ ઘણું નાનું હોય છે. ” કરણઘેલા. જીભે કાંટા પડવા, ગરમીના કારણથી અથવા તરસને લીધે જીભ લુખી પડવી. “રસ્તામાંથીજ જીભે કાંટા પડેલા પણ પીવાતે ચાપુ પાણીએ ન મળે. ”
ગર્ભવસેન. ર. તારી જીભે કાંટા કાં ન પડ્યા એમ અમર્યાદ ભાષણ કરનારને વિષે - લતાં વપરાય છે.
જીભે લેાચા વાળવા,સમજી શકાય એવા સ્પષ્ટ ઉચ્ચાર ન કરવા; ખેલવામાં લડિયાં ખાવાં; અસ્પષ્ટ ખેલવું.
જીભ વધી, વગર અર્થનું- મતલબનું વારે