________________
૨૮૪
સુયં મે આઉસં! પાતકવાળો છે; અને જે સળગાવે છે, તે મહાપાતકવાળો છે. કારણ કે જે અગ્નિ સળગાવે છે, તે તો ઘણા પૃથ્વીકાયોનો નાશ કરે છે, થોડા અગ્નિકાયોનો નાશ કરે છે, ઘણા વાયુકાયોનો નાશ કરે છે. ઘણા વનસ્પતિકાયોનો નાશ કરે છે, અને ઘણા ત્રસ(જંગમ)કાયોનો નાશ કરે છે. પરંતુ, જે પુરુષ અગ્નિ ઓલવી નાખે છે, તે થોડા પૃથ્વીકાયોનો, થોડા જલકાયોનો, થોડા વાયુકાયોનો, થોડા વનસ્પતિકાયોનો, થોડા ત્રસકાયોનો અને વધારે અગ્નિકાયોનો નાશ કરે છે. તેથી હે કાલોદાયી ! સળગાવનાર કરતાં ઓલવનાર અલ્પ પાતકવાળો છે,
– શતક ૭, ઉદ્દે ૧૦
ગૌ– હે ભગવન્! કોઈ નિર્ગથે ભિક્ષા માટે ગૃહસ્થના ઘરમાં પ્રવેશ કર્યો હોય, ત્યાં તેનાથી કાંઈ દોષ થઈ જાય; તે વખતે તેના મનમાં એમ થાય કે, “હું અહીંયાં જ આ કાર્યોનું આલોચન (કબૂલાત) કરી, પ્રાયશ્ચિતરૂપ તપનો સ્વીકાર કરું; ત્યાર પછી સ્થવિરો પાસે જઈને વિધિસર આલોચનાદિ કરીશ.' એમ વિચારી તે નિગ્રંથ
વિરોની પાસે જવા નીકળે પણ ત્યાં પહોંચ્યા પહેલાં તે સ્થવિરો વાતાદિ દોષના પ્રકોપથી મૂક થઈ જાય – અર્થાત્ પ્રાયશ્ચિત ન આપી શકે; તો તે નિગ્રંથ આરાધક છે કે વિરાધક?
મ– હે ગૌતમ ! તે આરાધક છે, વિરાધક નથી. તે પ્રમાણે પહોંચતા પહેલાં તે નિગ્રંથ જ મૂક થઈ જાય છે, તે સ્થવિરો મૃત્યુ પામે છે તે નિર્ગથ મૃત્યુ પામે વગેરે પ્રસંગોમાં પણ તેમ જ જાણવું
ગૌ– હે ભગવન્! એમ આપ શાથી કહો છો?
મ– હે ગૌતમ ! જેમ કોઈ પુરુષ ઊન વગેરેના બે, ત્રણ કે વધારે કકડા કરી, તેને અગ્નિમાં નાખે, તો હે ગૌતમ ! તે છેદાતાં
