________________
મૂળ અને ભાવાનુવાદ
[૫૧ जइ उप्पजइ दुक्खं तो दडवो सहावओ नवरं । િ િમ ર પત્ત સંસારે સંતi? ૪૮ संसारचक्वालंमि सव्वेवि य पुग्गला मए बहुसो।
आहारिया य परिणामिया य नाहं गओ तित्तिं ॥४९॥ तणकठेहि व अग्गी लवणजलो वा नईसहस्सेहिं । न इमो जीवो सक्को तिप्पेउं कामभोगेहिं ॥५०॥
જ્યારે દુઃખ ઉત્પન્ન થાય ત્યારે આત્મસ્વભાવમાં રમણુતા કરવી. અનાદિ સંસારમાં પરવશતાથી ભેગવેલા વિશેષ દુખેને યાદ કરવા. વિચાર કરે છે. સંસારમાં કર્મવશ બનીને ભમતાં મેં કયા કયા દુઃખ મેળવ્યા નથી?
સુધાનું દુઃખ જ્યારે આત્માને મૂંઝવતું લાગે, ત્યારે આત્મસાક્ષીયે વિચારવું કે સંસારચક્રમાં ભટક્તાં મેં અનેકવેળાયે સર્વ પુદ્ગલેને આહાર કર્યો છે, ભગવટે કર્યો છે, તેમજ સર્વ પ્રકારના પુદ્ગલેને પરિણુમાવ્યા છે, હજૂયે હું તૃપ્તિ પામે નહિ. ૪૯
તરણું કે લાકડામાંથી અગ્નિ કદિકાલે ઠંડા પડતા નથી, હજારે મહાનદીઓના જલથી લવણસાગર પૂરા નથી, તે મુજબ આ આત્મા કામથી કઈ દિવસે તૃપ્ત થનાર નથી. ૫૦
૧ કામભોગોથી નિવૃત્ત થયા વિના કેઈકાલે કામભોગોથી તૃપ્તિ નથી. પાંચ ઇન્દ્રિયોના પાંચ વિષયે કામ અને ભેગ શબ્દથી સંબોધાય છે. પણ વિશેષતા આ મુજબ છેઃ શબ્દ અને ૫ એ વિષય કામ કહેવાય છે. જ્યારે રસ, ગબ્ધ, અને સ્પર્શ એ ત્રણ વિષય ભોગ કહેવાય છે.
