________________
[૨૮૬] छकं परइक्किक त १ दन्न २ माएस ३ कम ४ बहु५ पहाणे ६ ।
પર” શબ્દને છ પ્રકારે નિક્ષેપ છે, નામ સ્થાપના સુગમ છે, અને દ્રવ્યાદિ પર પણ એકેક છ પ્રકારે છે.
૧ તત્પર ૨ અન્યપર ૩ આદેશપર ૪ કમપર ૫ બહપર ૬ પ્રધાન પર છે. તેમાં પ્રથમ દ્રવ્યપર તે જરૂપે વર્તમાનમાં વિદ્યમાન હોય, જેમકે એક પરમાણુથી બીજે પરમાણુ જુદે છે અન્ય પર તે અન્યરૂપે પર છે, જેમકે એક બે અણુવાળે, ત્રણ અણુવાળે તેમજ બે અણુવાળો એક અણુવાળે કે ત્રણ અણુવાળે છે, આદેશ પર તે આદેશ (આજ્ઞા) અપાય છે તે, જેમકે કઈ કાર્યમાં મજુર વિગેરેને રખાય છે તે આદેશ પર છે, પણ “કમપર” તે ચાર પ્રકારે છે, તેમાં દ્રવ્યથી કમ પર તે એક પ્રદેશિક દ્રવ્યથી બે પ્રદેશિક દ્રવ્ય છે એ પ્રમાણે બે અણકથી ત્રણ ગણુકવિગેરે છે. ક્ષેત્રના એક પ્રદેશમાં રહેલ તેનાથી બે પ્રદેશ અવગાહમાં રહેલું છે, તથા કાળથી એક સમયની સ્થિતિવાળાથી બે સમયની સ્થિતિવાળું વિગેરે છે, ભાવથી કમ પર તે એક ગુણ કાળાથી બે ગણું કાળું વિગેરે છે. એ પ્રમાણે બધા રંગમાં જાણવું.
બહુ પર તે બહપણે પર એટલે એકથી બીજું બહુ હોય તે જાણવું જેમકે जीवा पुग्गल समया दव्य पएसा य पजवा चेव । थोवाणंताणंता विसेसअहिया दुवेऽणता ॥१॥
