________________
પ્રવચન બીજું તે સિવાય ૧૧૨ દાનશાળાઓ ખૂલ્લી મૂકી. બધું મળીને આઠ અબજ, સાડા છ કરોડ મણ અનાજનું વિનામૂલ્ય દાન કર્યું.
જ્યારે જગડુશાહ મૃત્યુ પામ્યા ત્યારે તેના માનમાં દિલ્હીના બાદશાહે માથેથી મુગટ ઉતાર્યો હતો. સિંધપતિએ બે દિવસ અન્ન ભાગ્યું હતું અને અર્જુનદેવ ખૂબ ૨ડ્યા હતા.
આ પ્રસંગ આપણું સામે સંસ્કૃતિનો આદર્શ રજૂ કરે છે. કદાચ દુકાળ પડે અને ત્રણ વર્ષ તમે અનાજ ભેગું કરી લો અને પછી લોકોને લૂંટવા માંડો તો એ બહુ ભયંકર ઘટના ગણાય. તમે બંગલા ભલે બનાવ્યા, સ્કૂટરો અને મોટરો ભલે વસાવી, બાવલાઓને ભલે સજાવ્યા, અને સ્ત્રીનાં આભૂષણો પણ ભલે કરાવ્યાં; અમારે મન એની ફરી બદામ જેટલી પણ કિંમત નથી. જો તમે આર્યવર્તની સંસ્કૃતિના કોઈ પણ અંશનો નાશ તમારા વ્યક્તિગત સુખો ખાતર કરી નાંખવા સદાના સજજ બની રહેતા હો તો.
વ્યકિતગત સુખમાં સમષ્ટિનું દુ:ખ
સંસ્કૃતિનો નાશ એ બહુ ખતરનાક બાબત છે, કદાચ કોઈ કહેશે “અમને ફાવે એમ અમે કરીએ...એમાં શું ગુનો થઈ ગયો ? તો આ વિધાન બરોબર નથી, કારણ કે માણસની એક પાપ પ્રવૃત્તિ અનેક ને પાપી બનાવવામાં નિમિત્ત બની જાય છે, અને જે આ રીતે જ કામ આગળ ચાલે તો રાષ્ટ્રનું, પ્રજાનું, સંસ્કૃતિનું, અને ધર્મનું શું થાય? આનાથી તો ભારત બરબાદીના આરે આવીને ઊભું રહેશે. એક દષ્ટાંત મને યાદ આવે છે.
દેવી ભેરી
એક રાજા પાસે દેવાત્માએ આપેલી જાદુઈભેરી હતી. એની ખાસીઅત એ હતી કે જ્યારે એ ભેરી વગાડવામાં આવે ત્યારે તેને જે કોઈ સાંભળે તે બધાયના રોગો નષ્ટ થઈ જાય.
વગર પૈસે, વગર દવાએ, વગર નિદાને અને વગર ડૉકટરે દર્દનાશ અને સ્વસ્થ આરોગ્યની પ્રાપ્તિ પ્રાપ્ત થાય.
દર છ મહિને એક વખત આ ભેરી વગાડવામાં આવતી, જે કોઈ રોગી હોય તે બધાય તે દિવસે મેરી સાંભળવા માટે હાજર થઈ જતા. દૂરદૂરનાં ગામોમાંથી હજારો લોકો આ ભેરી સાંભળવા આવતા.
આ ભેરી સાચે જ દર્દીઓ અને દુઃખીઓને તે ભારે આશીર્વાદરૂપ બની હતી.
