________________
રામાયણમાં સંસ્કૃતિના સંદેશ
બાણા એ રથને જ ભટકાઈ-ભટકાઈને ધરતી ઉપર પડતા રહ્યા. ધીરે ધીરે બધા જ રાજાઓને નસાડી ભગાડી મૂક્યા.
૨૮૫
કૈકેયીના આ પરાક્રમને જોઈને દશરથ પણ માંમાં આંગળા નાંખી ગયા.
દશરથના અતુલ પરાક્રમને જોઈને બધા રાજકુમારો હેરત પામી ગયા ! સહુ શરણે આવ્યા. આવેા પતિ પસંદ કર્યા બદલ રાજકુમારોએ કૈકેયીને ધન્યવાદ આપ્યા. હવે કૈકેયીની રથ-કળાથી પ્રભાવિત થયેલા રાજા દશરથ તેને વરદાન માંગવાનું કહે છે ત્યારે કૈકેયી શું વરદાન માંગે છે, વગેરે પ્રસંગ આવતા પ્રવચનમાં લઈશું.
નોંધઃ આ પ્રવચનના અવતરણ –સંકલનમાં શ્રીજિનાશાથી વિરુદ્ધ અથવા પ્રવચનકાર પૂ. ગુરુદેવશ્રીના આશયથી વિરુદ્ધ લખાયું હોય તો તે બદલ અંત:કરણથી ‘મિચ્છામિ દુક્કડમ્ ’.
-અવતરણકાર
[પાના ૨૫૮ થી ચાલુ ]
પ્રયાણ, બન્ને રાજવીઓનું ઉત્તરાપથમાં ગુપ્ત રીતે ગમન, દશરથના મંત્રીગણ દ્વારા વિભીષણની છેતરપિંડી, કૈકેયીના સ્વયંવરમાં દશરથની ઉપસ્થિતિ અને દશરથને કઠે વરમાળા–આરોપણ, કૈકેયીના સ્વયંવરનું સમરાંગણમાં પરિવર્તન, કૈકેયીની રથસંચાલનની આશ્ચર્યકારિણી કળા અને અંતે, દશરથને વિજય વગેરે રામાયણની મૂળ કથાના પ્રસંગોને પણ પૂજ્યશ્રીએ ભાવવિભોર શૈલીમાં રજૂ કર્યા હતા.
પુરાતનકાળના માનવાના ઉત્તુંગ શિખરો ઉપર સદા લહેરાતી......વીંઝાતા વાયરાની થપાટાથી ફ...............અવાજ કરતી......સંસ્કૃતિની એ ધવલી ધજા સામે આંગળીચિંધણું કરીને, પ્રવર્તમાન કાળના અતળ અને ઊંડા પાતાળની પ્રગાઢ અને ગહન ગુફાઓના અંધકાર જેવી અંધિયારી.......વિકૃતિઓના કાદવથી ખાબકીને ઊભરાઈ ગયેલી......માનવજીવનની ખાઈમાં અથડાતી કૂટાતી અને ગંધાઈ ઊઠેલી– પેલી સંસ્કૃતિની ધજાને ઊંચકી લઈ, એને વિશુદ્ધ અને સુવિશુદ્ધ બનાવી દઈ, પુન: સ્વ–જીવનની ધરતીમાં ખોડંગી દેવાની અહાલેક પુકારતી પૂજ્યશ્રીની પ્રવચનપીયૂષવર્ષાનું સારભૂત અવતરણ અહીં આપવામાં આવ્યું છે.
-મુનિ ભાનુચન્દ્રવિજય
શ્રીપાળનગર, મુંબઈ-૬.
તા. ૨૫૮-૭૭
