________________
રામાયણમાં સંસ્કૃતિનો સન્ડેશ”
૧૭૫
આજે તો સાચી માનવતા અને સાચું આર્યત્વ આ શબ્દો શબ્દકોષમાં તો જોવા જરૂર મળે, બાકી કોઈના જીવનકોષમાં શોધવા હોય તો શોધ્યા ન જડે તેવી સ્થિતિ છે. માટે જ એમ કહી શકાય કે દુખી અને પાપીને શરણભૂત છે; નિન્ય સંતો અને પરમકૃપાળુ ભગવંતો.
પ્રભુ ભકિતમાં એકાકાર રાવણ
રાવણ વિમાનમાં બેસીને તે જ તીર્થના જિનાલયમાં ગયા. અંતરમાં વલોવાતાં દુઃખે, સ્થાવર અને જંગમ–બેય–તીર્થના નાશના પ્રયત્નના દૂઝતા પાપે રાવણના ચિત્તને અત્યંત ખિન્ન બનાવી દીધું હતું. દુઃખી કે પાપી જીવને સાચું આશ્વાસન તો માત્ર પરમાત્માના જ મંદિરે મળે ને?
રાવણ જિનભક્તિમાં તરબોળ થયા. પટ્ટરાણી મંદોદરીએ નૃત્યનો આરંભ કર્યો. રાવણે હાથમાં તંત લીધી. રંગત એવી જામી કે રાજા રાવણ જિનભક્તિમાં એકકાર બની ગયા. સર્વ આત્મપ્રદેશ એ ભક્તિમાં એકરસ બની ગયા. જાણે કે તીર્થનાશન પ્રયત્નનું થયેલું પાપ જ આ ભક્તિનો એકસર જમાવવામાં મદદગાર બની ગયું.
અને...એકાએક એ તંતનો એક તાર તૂટ્યો. રંગમાં ભંગ ન પડે, તે માટેતન સહજ રીતે જિનભક્ત રાવણે જાંઘના માંસલ ભાગની એક નસ જેરથી ઊંચી કરીને સ્થિર કરી દીધી. એની બાજુમાં તંત ગોઠવી દીધી અને તાલબદ્ધ, લયબદ્ધ રીતે નૃત્ય વણથંખ્યું ચાલુ જ રહ્યું.
દેહ અને આત્માને જુદા સમજ્યા વિનાની એને જુદા અનુભવ્યા વિનાની પળોમાં આ દેહદમન અસંભવિત હતું.
સાચી સાધના દેહાધ્યાસ ભુલાવે
- સાધના તે જ સાચી કહેવાય જેમાં દેહનું ભાન સુદ્ધાં ભૂલી જવાય. ધ્યાન ધરતાં કે મન્ત્રનો જાપ કરતાં દેહનો કોઈ ખ્યાલ સુદ્ધાં ન રહે એ જ ઉચ્ચ કોટિનું સાચું ધ્યાન અને સાચો જાપ !
ધ્યાન કે મંત્રજાપ પૂર્ણ થયા બાદ પોતાના જ દેહને પોતે શોધવો પડે, એટલી હદ સુધી દેહભાનનું વિસર્જન થઈ જાય તો એ સાચી અને ઉત્તમ કક્ષાની ધર્મસાધના બની જાય છે.
જેમને ધ્યાનાદિ સમયે ડાસ અને મરછર મિજબાની ઉડાવતા હોય ત્યારે ચિત્તમાં ભારે બેચેની કે ક્રોધ ભાવ આવી જાય છે; ડગલે ને પગલે જેને દેહાધ્યાસ સતાવે છે, એવા આત્માઓ સાચી ધર્મસાધના કરે છે તેમ કહી શકાય નહિ.
