________________
પ્રવચન છઠું સારું બલિદાન આપે છે એ અંગે જાણવાની પણ જેને જરૂર દેખાતી નથી. કેવા ભયંકર સ્વાર્થના કોચલામાં આ પ્રજા ફસાઈ ગઈ હશે?
સ્વાર્થના કોચલામાં ફસાયેલી પ્રજા
શું વર્તમાન કાળની પણ મજા આવા કોચલામાં ફસાઈ ગઈ હોય એવું નથી લાગતું? ક્યાંય જાણે કોઈ પ્રત્યેની માયાળુના જેવા જ મળતી નથી. પોતાના પડોશીના દુઃખો પ્રત્યે પણ કોઈ હમદર્દી આજે જોવામાં આવતી નથી. લગભગ કોઈને કોઈની કશી જ પડી નથી એવી સ્થિતિ દેખાય છે. અરે ! શબને ઊંચકવા માટે સ્વજનો પણ આઘાપાછા થતાં હોવાથી સરકારે શબવાહિનીઓ તૈયાર કરી છે! એમાં ગોઠવાએલી પૂતળીઓ જ છાતી ફૂટી લે છે ! સ્વજનોને સમયનો અભાવ હોવાથી ઈલેકટ્રીકથી થોડી જ વારમાં શબને બાળી નાંખવાની વ્યવસવા કરવામાં આવી છે. યુવતીના મૃત્યુની સાથે જ–આગ ઠરતાં પહેલાં જ–યુવક નવા એંગેજમેન્ટની ચિન્તામાં ગરકાવ બની જાય છે! કેવો ભયંકર સ્વાર્થોધભાવ!
આખા જગતના કલ્યાણની વાતો કરનારો–“વસુધૈવ કુટુમ્ન”ની ભાવના ભાવનારો માણસ પોતાના કુટુંબીજનો પ્રત્યે પણ સભ્ય વર્તન કેળવી શકતો નથી ! પોતાના પડોશીના દુઃખોમાં એ સહભાગી બની શક્તો નથી! પોતાના માતા, પિતા, પત્ની, બાળકો, ઘાટીઓ અને મુનિમોના ય કલ્યાણની વાંછા કરી શક્તો નથી! ક્યા મોંઢે એ આખી વસુધાને કુટુમ્બ બનાવવા નીકળ્યો છે ? એ કયા મોંએ “મા વશ્ચિત સુવિમા મ” કહેવા નીકળ્યો છે એ જ સમજાતું નથી. કેવા દંભ, કેવાં પાખંડ અને કેવાં આ સુધરેલા લોકો છે જૂઠાણાંથી આખું જગત ઊભરાઈ છે!
યુવાનો પણ મોટી મોટી વાતો કરે છે; માનવતાની, દુ:ખીઓનો ઉદ્ધાર કરવાની અને ગરીબી હટાવી દેવાની. પરન્તુ અવસર આવે ત્યારે કોઈ પોતાના ભાગ સુખને છોડવા તૈયાર નથી. અવસરે પોતાનું બલિદાન આપવા કોઈ પણ તૈયાર નથી !! | સ્વાર્થધતાના ગંદવાડોથી ખદબદી ઊઠેલા સમાજના આ કેવા આઘાતજનક કટુ સત્યો છે ! અફસોસ! છતાં આ સમાજના લોકો શિક્ષિત, સુધરેલા, અને સભ્ય કહેવાય છે!
પેલો યુવાન અકળાઈ ઊઠીને કહે છે, “અરે! તમે બધા બળી મરતા પંકિતને જેવા જાઓ છો? તમે કોઈ પૂછતા ય નથી કે “ભાઈ! તમે કેમ મરી રહ્યા છો? કેટલા બધા તમે સ્વાર્થનિપુણ બની ગયા છો?
એ યુવાન લોકોની સાથે સાથે કુમાદિલના દહન થળે આવી ઊભે છે. આવીને દગ્ધ બનેલા કુમારિકને જોતા જ એ અકળાઈ ઊઠે છે. ઉતાવળે એ