________________
૧૨
પ્રવચન પહેલું
ગાડરોનું ટોળું જ કહેવાય છે ને? કશો ય ફરક હવે રહ્યો નથી; ગાડરમાં અને માનવમાં.
એક ગાડર પડવું એક ખાડામાં; ક્રમશ: બધાં પડ્યાં ખાડામાં. એક માનવ પડ્યો; અનાચારમાં; બધાં પડ્યા અનાચારમાં.
ભયાનક વેગથી ફેલાઈ ચૂક્યા છે ચેપ, રૂશ્વતખોરી અને હરામખોરીના..... મર્યાદાનાશના અને માનવતાહીનતાના. કોણ ઉગારશે ? આ માનવ–ટોળાંને !
જ્યાં નાચે છે; શિક્ષિતો જ કલબોમાં! જ્યાં એકઠા થાય છે; યુવાનો જ કિ–કલબોમાં! જ્યાં સિનેમા જોવા નીકળે છે; પતિ-પત્નીઓ; બાળકોને સાથે લઈને. જ્યાં પેટ ભરીને લૂંટવા લાગ્યા છે ધનવાનો; નિધનોને!
જ્યાં લોકસેવકો (સત્તાધારીઓ) જ “ખુરશીના બળે જાત–સેવામાં જ ગળાબૂડ ફૂખ્યા છે.
જ્યાં સંસ્કૃતિના રખોપાઓ (સંતો) જ કુંભકર્ણની નિદ્રા ખેંચી રહ્યા છે; બાદશાહી આનંદપૂર્વક
જગાડનારા જ ઊંઘમાં છે. યુવાનો જ મીઠું ખોઈ રહ્યા છે.
યુવતીઓ જ વીર-પ્રસૂતા માતા બનવાની પાત્રતા ખોઈને રૂપને જુગાર ખેલી બેઠી છે.
હવે, કોણ ઉગારશે? એ પ્રશ્ન જ અસ્થાને નથી શું? -
જ્યાં “વાસના” જ સહનું મીઠું જીવન બની હોય, જ્યાં ઘેલછા જ સર્વત્ર વ્યાપી હોય; જ્યાં “ટોળા–વાદ ઝિંદાબાદ'ના ગગનભેદી નારાઓ ચાલતા હોય ત્યાં એ ટોળાંનો તારણહાર કોણ બનશે? એ વિચાર જ અત્યંત હાસ્યાસ્પદ લાગે છે.
હા......ટોળાવાદના આવા ધસમસતા ઘોડાપૂરમાંય તે જરૂરી ઊગરી શકે છે કે જેને ખરેખર ઊગરવું જ છે, જે તણાવામાં તાણનો ત્રાસ જ અનુભવે છે. જેની આ તાણ આંખેથી આંસુ બનીને બહાર વહે છે.
આ ધસમસતા જળપ્રવાહની વચોવચ એક વડલો ઊભો છે. એની ઉપર એક મજબૂત માંચડો બાંધ્યો છે. વર્મશાસનના એ માંચડાને જે વળગી પડે તે જરૂર ઊગરી જાય. કાળ ગમે તેવો કપરો હોય પણ તો ય આટલું સદ્ભાગ્ય તો કોઈ પણ
વ્યક્તિનું આજેય જીવંત છે કે તે જે ધારે તો ટોળાંમાંથી છૂટો પડી શકે અને નૈતિક ધોરણોના ધર્મોને પામવાની ટિકિટબારીએ લાઇનમાં ઊભો રહી શકે.
