________________
૧૩૨
પ્રવચન પાંચમું ગામના કોઈ પણ દરવાજેથી તમે બહાર નીકળો તો મન્દિરની દિવાલ તો ઘસય. અર્થાત્ મન્દિરો તો વચ્ચે આવે જ.
વળી એવા મકાનોમાં રહેવું જોઈએ કે જ્યાં સવારના પહોરમાં પથારીમાંથી ઊઠતાંની સાથે જ બારીએથી મન્દિરની ધજા દેખાય. ઘરમાં સૂતા, બેસતા કે ઊઠતાં વારંવાર પિલી ધજા દેખાતા તેને નમસ્કાર કરવાની તક મળે.
ઘર અને ગામ આવા જોઈએ, જ્યાં મોક્ષદાતા ઈષ્ટ પરમાત્માનું મન્દિર મળે. આજે પણ હિન્દુસ્થાનના સાત લાખ ગામો તમે જોઈ આવો. તમને લાખો ગામ એવા મળશે કે જ્યાં અનેક મન્દિર જોવા મળે. સંસારના વિષય અને કષાયના ઝેર ઉતારનારી ભક્તિ એ તો આપણું જીવનનું મુખ્ય સાધન બની જવું જોઈએ. પાયાના બે ઘમ ઈશ્વરપ્રીતિ અને પાપભીતિ
ધર્મ વિના ચાલી શકે એવી સ્થિતિ જ નથી. ધર્મ શબ્દ સાંભળીને ભડકી ઊઠો
નહિ.
ઉત્તમ કક્ષાના મોક્ષપ્રા પક અનુદાન–ધમ જીવનમાં ન આવી શકે તો ય મ નવછનનને સફળ બનાવવા સારું છેવટમાં છેવટ બે ધર્મો તો જીવનમાં આત્મસાત્ કરવા જ જોઈએ.
એક ધર્મ છે; ઈશ્વરની પ્રીતિ અને બીજો ધર્મ છે; પાપોની ભીતિ.
ધર્મનો પાયો જ આ પ્રીતિ અને ભીતિ છે. આ પાયાના મંડાણ ઉપર જ ઊંચી કક્ષાના સદ્ગુણ પ્રાપ્ત થાય છે. પાપથી ડરનારો સુખમાં ય ખોટું કરે નહિ
પાપથી ડરનારો માણસ ખોટાં કામ નહિ કરી શકે. કારણ એને ખબર છે કે હું અમુક કામ કરીશ તો તેનાથી મને પાપ લાગશે.
આવો માણસ લાંચ-રૂશવત નહિ લે. અનીતિ નહિ કરે. દગો-ફટકો નહિ આચરે. ફલેટો વસાવી લઈને એમાં ભોગસુખો માણી લેવાનું પસન્દ નહિ કરે. કારણ કે એના અંતરમાં પાપની ભીતિ છે.
જેના અંતમાં પાપનો લગીરે ભય નથી એવા માણસોને મન્દિરો, માળાના મણકાઓ, કે ધર્મસ્થાનોના ચોરસાઓ ઘસાઈ જવા છતાંય ફળદાયી બની શકતા નથી. ધેર પ્રત્યે પ્રીતિવાળાને દુ:ખમાં ય શાંતિ
જયારે જ્યારે જીવનમાં દુઃખો આવે, આઘાત અને પ્રત્યાઘાતો આવે, ત્યારે પરમાત્મારૂપી આ માતાની ગોદમાં તે સૂઈ જાય છે.
