________________
પ્રવચન પહેલું
કપરી કામગીરી
આપણે આ બધી વાત સમજવી જ પડશે. આપણા આર્ય દેશના ગૌરવો ક્યાં હતા ? વર્તમાનમાં તો પશ્ચિમી યુગના પ્રગતિના ઘોડાપૂરમાં સહુએ પોતાના જીવનની ઇતિશ્રી માની લીધી છે. પોતાના ઘરમાં ચાર લીટર દૂધ આવી જાય, રેડિઓ અને ટી. વી. સેટ વસી જાય, પોતાને ફલેટ મળી જાય, એટલે જીવનનું સંપૂર્ણ કર્તવ્ય માની લીધું છે. બાબાઓ એમ માને છે પપ્પા અને મમ્મી પૈસા કમાય છે. આપણે ઉડાવો, આપણે મોજ કરો, આમાં જ આપણું જીવન છે. આ પરિ. સ્થિતિમાં અમારી કામગીરી—“આ બધું ખોટું છે” એ સમજાવવાની–ખૂબ કપરી છે. આજે પ્રાંતોમાં પ્રધાનોને રાજ ચલાવવામાં જે તકલીફો છે; ભારતના વડાપ્રધાનને હિંદુસ્તાનનું રાજ્ય ચલાવવામાં જે મુસીબતો છે તેના કરતાં ય અપેક્ષાએ પરકલ્યાણનું કાર્ય વધુ કપરું છે. શી રીતે સમજાવવું કે બ્રહ્મ કરતાં બ્રહ્મચર્યનો આનંદ વધુ છે ? અબ્રહ્મથી વ્યાપ્ત જગતમાં બ્રહ્મચર્યનો મહિમા સમજાવવો શું સહેલ છે? આથી જ આજે કેટલાક પોતાની આ કામગીરીથી દૂર થઈને મઠ ભેગા થઈ ગયા છે, તો કોઈ પોતાના આશ્રમ ભેગા, તો કોઈ આત્મકલ્યાણમાં જ ડૂબી ગયા છે. સંકટોની વચ્ચે કામગીરી
આજે ચારે બાજુ સંકટો છે. પોતાના જ ઘરમાં, પોતાના જ વર્તુળોમાં ટાંટીઆ ખેચનારાઓ પાક્યા છે. નિંદા-કુથલીના ગરમાગરમ બજાર આજે ચાલે છે. આવી પરિસ્થિતિ હોવાથી જ અમારું કામ–તમને સમજાવીને ધર્મસંસ્કૃતિની અભિમુખ કરવાનું–ખૂબ કઠિન બની ગયું છે. પ્રજ; સામૂહિક આપઘાતના ઘાટે
આજે ઘણા લોકો સામૂહિક આપઘ તના પંથે જઈ રહ્યા છે જેમ ધરતી ઉપર ક્યાંય ઘી ઢોળાયું. એની સુવાસ ચોગરદમ ફેલાઈ
એક કીડી ધસી આવી. ઘી સાથે ચોંટી ગઈ. મરી ગઈ.
બીજી કીડી આવી, ચોટી ગઈ મરી ગઈ. દસ...વસ...પચીસ...સો.. બસો...પાંચસો કીડીનાં મડદો થઈ ગયાં.
વળી એક કીડી આવી...... તે ય ધસી...ચોંટી...એ ય મરી ગઈ હાય! આપઘાત! કેવી સામૂહિક હારાકીરી!
શું કરવા? અણસમજને લીધે સ્તો. માટે જ કીડી ક્ષુદ્ર જંતુ કહેવાય છે ને? પણ આ નવા યુગના માનવ સમાજને થયું છે શું? ભારે સમજ ધરાવતો માનવ– સમાજ શા માટે આવા સામૂહિક આપઘાતને પંથે વળ્યો હશે? આ પંથે એણે શી સુંવાળપ જોઈ લીધી હશે?
