________________
૧૦૨
પ્રવચન ચોથું
કામીઓ બન્યા છે, કામાન્ય
મારી દષ્ટિએ કામી તે છે, જે પોતાની સ્ત્રીમાં મર્યાદાપૂર્વક જીવતો નથી. પણ કામાન્ય તો તે છે કે જે સ્વસ્ત્રી અને પરસ્ત્રીનો ભેદ જ જોતો નથી.
ભોગની ભારે ભૂખના પ્રતાપે આજે કેટલાક લોભીઓ લોભાંધ, ક્રોધીઓ ક્રોધાંધ અને કામીઓ કામાન્ય બની ગયા છે.
રે! સમ્પત્તિ વધી જાય એટલે શું બધી જ જાતના ભોગસુખો વસાવી જ લેવા જોઈએ એવો નિયમ છે? આજના કેટલાક શ્રીમંતો ખોલતા હોય છે કે, કોઈની ચિન્તા કરવી જ નહિ. દુનિયા આખી જહન્નમમાં જાય. અમારે શું?” આ વિચાર કેટલો ભયંકર છે?
66
વૈભવોનું નફફટાઈભર્યું પ્રદર્શન
આજના ભોગ ભૂખ્યા માણસોની દશા તમે જાણો છો? તમારા જ મુંબઈના મરીન ડ્રાઇવના એક અલિશાન બંગલામાં બનેલો કિસ્સો કહું.
એક વાર એક ગામડિયો—સૌરાષ્ટ્ર બાજુના કોક ગામડાનો રહેવાસી—આ બંગલામાં રહેતા શેઠને મળવા આવ્યો. એમનો કોઈક જૂનો મિત્ર હતો. આ ગામડિયો જ્યારે બંગલામાં આવ્યો ત્યારે તો એ સૌથી પહેલાં બંગલો જોઈ ને જ ચકિત થઈ ગયો.
સવારનો સમય હતો, રોડ તે વખતે કોઈ કામે બહાર નીકળી ગયા હતા. શેઠાણીએ પેલા ભાઈ ને આવકાર આપ્યો. પછી પૂછ્યું : “તમે શું લેશો? ચાહ, દૂધ કે કૉફી ?”
પેલા ગામડાના ભાઈ એ કહ્યું : “હું દૂધ લેતો નથી. માટે ચાહુ ચાલશે. ’ પેલા શેઠાણીએ ફરી પૂછ્યું : “ પણ...ચાહ યે મારે ત્યાં ત્રણ જાતની છે. દાર્જીલિંગ; નિલગિરી અને ચાયના.”
આ બધા નામો સાંભળીને પેલા ભાઈ ચઢિત જ થઈ ગયા. એમને મન તો ચા એટલે ચા. એમાં વળી કેટલી જાત હોય એની એમને શી ખબર ? એમણે તો જે છેલ્લું નામ યાદ રહ્યું તે કહી દીધું; “ચાયના ચાહ ચાલશે”
શેકાણીએ તરત બીજો પ્રશ્ન કર્યો : “ચાયના પણ મારે ત્યાં ત્રણ પ્રકારની છે. બ્લૅક, ગ્રીન અને બ્લૅક-ગ્રીન મિશ્ર.
,,
kr
પેલા ભાઈ તે ‘બ્લેક’ નામ જલ્દી યાદ રહી ગયું. એટલે એમણે કહ્યું “ બ્લૅક.’, તરત જ શેઠાણીએ નવો સવાલ કર્યો : “ ભાઈ ! મારે ત્યાં બ્લેકના પણ ત્રણ પ્રકાર છે. પીકો, શુયાંગ અને ફુચાઓ.”
