________________
ગુણસ્થાનકને વિશે ઉદીરણા અધિકાર
૧૦૩
જેનો ઉદય હોય તેની જ ઉદીરણા હોય. બંને સાથે જ હોય. પણ કેટલાક ફેરફાર છે. જે આગળ જણાવેલ છે. ઉદયના અભાવે ઉદીરણાનો અભાવ હોય છે. જેનો ઉદય હોય એની જ ઉદીરણા હોય છે. તેમજ
જે કર્મ ઉદય અને સત્તામાંથી સાથે ક્ષય થતું હોય ત્યારે છેલ્લી આવલિકામાં કેવલ ઉદય હોય પણ ઉદીરણા હોય નહીં.*
ઉદીરણામાં મૂખ્ય તફાવત આ પ્રમાણે છે
મનુષ્યાયુષ્ય અને શાતા-અશાતા વેદનીય એમ ૩ પ્રકૃતિની ઉદીરણા ૧ થી ૬ ગુણઠાણા સુધી હોય છે. ૭મા આદિ ગુણઠાણે ઉદય હોય છે. પરંતુ તથાસ્વભાવે પ્રમાદના અભાવથી ઉદીરણા થતી નથી. કારણકે આ ૩ પ્રકૃતિની ઉદીરણા પ્રમાદથી થાય છે. માટે ઉદીરણા વિના-દેશોન પૂર્વક્રોડ વર્ષ સુધી કેવળ ઉત્કૃષ્ટથી ઉદયનો કાળ છે. આ પ્રમાણે આ ત્રણ પ્રકૃતિનો ઉદય ઉદીરણામાં તફાવત છે. તેમજ બીજી ૪૧ પ્રકૃતિઓ (આ ત્રણ પ્રકૃતિઓ સહિત)માં ઉદય કરતાં ઉદીરણામાં તફાવત છે તે આ પ્રમાણે(૧) જ્ઞાના૦૫-દર્શનાવરણીય-૪, અંત૭૫
( ૧૨મા ગુણઠાણાની છેલ્લે એક આવલિકામાં માત્ર ઉદય જ હોય છે. પરંતુ ઉદીરણા હોય નહીં. કેવળ ઉદયનો કાળ-એક આવલિકા (૨) સંજ્વલન લોભ
૧૦મા ગુણઠાણાની છેલ્લી આવલિકામાં ક્ષપકને કેવળ ઉદય હોય છે પણ ઉદીરણા હોય નહીં. કાળ- એક આવલિકા. (૩) નિદ્રા-પ્રચલા
૧૨મા ગુણઠાણાની સમયાધિક ૧ આવલિકા બાકી રહે ત્યારે કેવળ ઉદય જ હોય પરંતુ ઉદીરણા હોય નહીં. કાળ-એક આવલિકા.
* અહીં કેવલ ઉદય એટલે ઉદીરણા વિનાનો ઉદય જાણવો.
