________________
૭૮
પુણ્યતત્વ
બદલાઇ જાય તો લાભ મેળવીને પુણ્યાનુબંધિ પુણ્ય બાંધી જાય.
દારિક અંગોપાંગનો ઉદય તેરમા સુધી-વક્રીય અંગોપાંગનો ઉદય ચોથા સુધી-આહારક અંગોપાંગનો ઉદય માત્ર છઠ્ઠ જ.
oષભનારાય સંવરણ
વજ = ખીલો. બદષભ = પાટો અને નારાચ = મર્કટ બંધ. સંઘયણ = શરીરનો બાંધો.
જે શરીરને વિષે મર્કટ બંધ જેટલી મજબુતાઇ હાડકાની હોય તેના ઉપર હાડકાનો પાટો હોય અને તેની બરાબર આખો હાડકાનો ખીલો હોય એવા સંઘયણને વજaષભ નારાચ સંઘયણ કહેવાય છે.
વાંદરું પોતાના બચ્ચાને છાતી સાથે લગાડીને એક સ્થાનેથી બીજે સ્થાને કુદાકુદ કરે છતાં બચ્ચું પડે નહિ એવું મજબુત એ બચ્ચાનું બંધન હોય છે. એવું જે બંધન તે મર્કટ બંધ કહેવાય છે.
આવા સંઘયણને પુણ્ય પ્રકૃતિ કહેલી છે. જે પ્રકારનું સંઘયણ હોય તે પ્રમાણે મનોબળ હોય છે. શરીર ગમે તેવું સારું હોય પણ હાડકાની મજબુતાઇ હોય નહિ તો જીવને મનની મજબુતાઇ પ્રાપ્ત થતી નથી. ઘણાં જીવોનું શરીર નબળું હોય છે પણ મન મજબુત હોય છે. હાડકાની નબળાઇ હોય તો તેના શરીરમાં સહન શક્તિ રહેતી નથી. કર્મક્ષય કરવા માટે મનની મજબૂતાઇ આવા સંઘયણવાળા જીવોને પ્રાપ્ત થાય છે. દૂધ અને પાણીની જેમ આત્માની સાથે એકમેક થયેલા ઓતપ્રોત થયેલા કર્મોનો નાશ કરવા માટે જે એકાગ્રતા જોઇએ તેવી એકાગ્રતા આવા સંઘયણવાળા જીવો જ પ્રાપ્ત કરી શકે છે. એ સંઘચણના બળમાં જો તેનો સદુપયોગ કરતાં ન આવડે તો દુર કર્મો કરીને સાતમી નારકીમાં પણ આ સંઘયણથી જ જીવો જાય છે. જો સદુપયોગ કરતાં આવડે તો આ જ સંઘયણ બળથી શુક્લધ્યાન પેદા કરીને કર્મોનો ક્ષય કરીને મોક્ષે પણ જઇ શકે છે માટે જેમ બાંધો મજબુત એમ મનોબલ પણ
