Page Text
________________
१४०
દવન્યાલોક यथा वा ममैव
लावण्यकान्तिपरिपूरितदिङ्मुखेऽस्मिन् स्मेरेऽधुना तव मुखे तरलायताक्षि । क्षोभं यदेति न मनागपि तेन मन्ये
सुव्यक्तमेव जलराशिरयं पयोधिः ।। इत्येवंविधे विषयेऽनुरणनरूपरूपकाश्रयेण' काव्यचारुत्वव्यवस्थानाद् रूपकध्वनिरिति व्यपदेशो न्याय्यः । २७.२ उपमाध्वनिर्यथा
वीराणं रमइ घुसिणरुणम्मि ण तहा पिआथणुच्छङ्गे । दिट्ठी रिउगअकुंभत्थलम्मि जह बहलसिन्दूरे ।। (वीराणां रमते घुसृणारुणे न तथा प्रियास्तनोत्सङ्गे ।
दृष्टी रिपुगजकुम्भस्थले यथा बहलसिन्दूरे ॥ इति च्छाया) यथा वा ममैव विषमबाणलीलायामसुरपराक्रमणे कामदेवस्य
तं ताण सिरिसहोअररअणाहरणम्मि हिअअमेक्करसम् । बिम्बाहरे पिआणं णिवेसिअं कुसुमबाणेन ।। (तत्तेषां श्रीसहोदररत्नाहरणे हृदयमेकरसम् । -
बिम्बाधरे प्रियाणां निवेशितं कुसुमबाणेन ।। इति च्छाया) आक्षेपध्वनिर्यथा
स वक्तुमखिलान् शक्तो हयग्रीवाश्रितान् गुणान् ।
योऽम्बुकुम्भैः परिच्छेदं ज्ञातुं शक्तो महोदधेः ।। अत्रातिशयोक्त्या हयग्रीवगुणानामवर्णनीयताप्रतिपादनरूपस्यासाधारणतद्विशेषप्रकाशनपरस्य आक्षेपस्य प्रकाशनम् ।
२७.३ अर्थान्तरन्यासध्वनिः शब्दशक्तिमूलानुरणनरूपव्यङ्गयोऽर्थशक्तिमूलानुरणनरूपव्यङ्ग्यश्च सम्भवति । तत्राद्यस्योदाहरणम्
दैव्वाएत्तम्मि फले कि कीरइ एत्तिअं पुणा भणिमो । कंकिल्लपल्लवाः पल्लवाणं अण्णाणं ण सरिच्छा ।। (दैवायत्ते फले किं क्रियतामेतावत् पुनर्भणामः ।
रक्ताशोकपल्लवाः पल्लवानामन्येषां न सदृशाः ॥ इति च्छाया) पदप्रकाशश्चायं ध्वनिरिति वाक्यस्यार्थान्तरतात्पर्येऽपि सति न विरोधः । द्वितीयस्योदाहरणं यथा
हिअअट्ठाविअमण्णुं अवरुण्णमुहं हि मं पसाअन्त । अवरद्धस्स वि ण हु दे पहुजाणअ रोसिउं सक्कम् ।। (हृदयस्थापितमन्युमपरोषमुखीमपि मां प्रसादयन् ।
अपराद्धस्यापि न खलु ते बहुज्ञ रोषितुं शक्यम् ॥ इति च्छाया) १. अनुरणनरूपकाश्रयेण' नि०, दी०। २. 'पराक्रमे' दी०। ३. 'तद्विशेषप्रतिपादनपरस्य' दी।
| SR No. | 023029 |
| Book Title | Dhvanyaloak |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | G S Shah |
| Publisher | Parshva Publication |
| Publication Year | 1996 |
| Total Pages | 428 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 27 MB |