________________
સ્યાદ્વાદ
૧૩૭
કાકાની અપેક્ષાએ તે ભત્રીજો, પણ તે જ પિતાની અપેક્ષાએ દીકરા છે; પત્નીની અપેક્ષાએ તે પતિ છે. અપેક્ષા અદલાતો જાય તેમ વસ્તુ બદલાતી જાય.
પણ પિતાની અપેક્ષાએ તે અને પત્નીની અપેક્ષાએ અને ભત્રીને ય નહીં.
કાકાની અપેક્ષાએ તે ભત્રીજો, પુત્ર; દીકરા જ-ભત્રીજો તે નહિ જ. તે પત્તિ જ દીશ નહી વિદ્યાર્થીની અપેક્ષાથી તે માસ્તર કહેવાય,
જેમ જેમ અપેક્ષા બદલાતી જાય, તેમ વસ્તુ બદલાતી
· જાય છે. સાધુજીવનમાં હિંસાને વીકારેલ નથી પરંતુ સ્યાદ્વાદની દૃષ્ટિએ તૈપાસતા હિંસા કેટલીક અહિં સા રૂપે અની જાય છે.
વિહાર કરતાં રસ્તામાં નદી આણો. તે વખતે પાણી આળગતાં અને ખાજુ તપાસ કરાવાય કે ત્યાંથી જઈ શકાય તેમ છે? જો ત્યાંથી જઈ શકાય તેમ હાય તા દશ માઈલનુ ચક્કર લગાવવું પડે તેા લગાવે. પરંતુ એવું ન જ હાય તા પાણીમાં પગ મૂકવા પડે. કોઈ કહે કે, “કાચા પાણીમાં પગ ન મુકાય. તેમ ન કરતાં ગામમાં બેસી રહે, તેમાં શું વાંધા છે?”
તેનું સમાધાન એ છે કે, રહી શકાય. કારણ કે ત્યાં વધુ પરિચય એ અવજ્ઞા ઉત્પન્ન કરે છે.
સામથી એક જ ગામમાં પરિચય થાય અને અંતિ ત્યાં રહેવાની સાધુની
