________________
૩૨
સંવાદ પંચક અને તેમ થાય તેમાં સુખ કે આનંદ નથી. મા! આપને કુદરત તરફથી એ નિર્દેશ અત્યાર સુધીમાં મળી ચૂક્યો છે. અને મારા વિષેની પુત્રપણાની બ્રાતિને ધીરે ધીરે પરિત્યાગ કરવા આજ્ઞા મળી ચૂકી છે. આત્માને તેની ઉત્ક્રાંતિના પથમાં પગલે પગલે પિતાની પ્રિય ભાવનાઓનું સમર્પણ કરવાનું દૈવી વિધાન છે. તે વિધાનમાંથી કઈ જ મુક્ત નથી. મોહની ઝાકળને જ્ઞાનના પ્રકાશથી વિખેરી નાખવાને પુરુષાર્થ કરવાને પ્રબોધ ગુરુદેવે કેટલી વાર આપણને કરેલ છે તે યાદ આપવાની જરૂર નથી. તે પુરુષાર્થ કરવાને આ યોગ્ય પ્રસંગ છે. ખરું છે કે તેમાં કષ્ટ છે. પરંતુ તે કષ્ટ, નાનપણમાં રમકડા છોડાવી ભણવામાં લગાડતી વેળા આપે મને આપેલા કષ્ટ જેવાં ક્ષણિક છે.
માતાઃ ભાઈ ! તારી વાણીના પ્રકાશથી મારે મેહ અને મેહજન્ય સુખનું ભાન ક્ષીણ થતું અનુભવાય છે. હાય ! નિષ્ફર કુદરત ! આ મોહ અને બ્રાન્તિના મહેલે શું આખરે વિખેરી નાખવા માટે જ તું રચે છે ? નિર્દય જ્ઞાન ! મારું એકાંત હૃદયનું નિભૂત પ્રિયસુખ છીનવી લેવા માટે જ તારું નિર્માણ થયેલું છે ? તને મારા અંતરમાંથી હાંકી કાઢવાનું મને મન થાય છે કેમકે તારા તરફથી મને કાંઈ ઉચ્ચતર પદાર્થ આપ્યા સિવાય તું મારું વર્તમાન સુખનું પ્રિય અવલંબન પડાવી લે છે.
કુમારઃ માતા ! માતા! કુદરત અને જ્ઞાન આપ માને છે તેમ હદયહીન નથી. અત્યારે આપને છે તેનાથી અધિકતર આનંદનું અવલંબન આપીને જ તે આપની પાસેથી આ સ્વાર્પણ માગે છે. એ મહત્તર અવલંબનનું સ્વરૂપ આપના વર્તમાન ભ્રાન્તિજન્ય અશ્રુના આવરણને લીધે હાલ તે આપને કદાચ નહીં સમજાય, પણ કાળે કરી તે સ્વરૂપ આપના અંતરાકાશમાં ઉદયમાન થઈ આપને અધિક સ્થાયી સૌથ્ય અને નિષ્પ સુખનું ભાન કરાવશે જ. અમુક કાળની
