________________
૩૮
પ્રમુખ ઉપકરણ ગ્રહણ કર્યા. ત્યારે ઇન્દ્ર ભરતને, વાંદ્યા. કેમકે કેવલી પણ જે અદીક્ષિત હય, દીક્ષાવેષ સમ્પન્ન ન હોય તે કદી વંદા નથી.” | મારી દષ્ટિમાં તે વેતામ્બરના મૂળ પ્રવચન આચારાંગ આદિમાં ફરમાવ્યા મુજબ નગ્નાનના ત્મક અનેકાન્ત-દશનજ જૈન દર્શનનું ખરૂં સ્વરૂપ સમજાય છે. મારે નમ્ર મત તે હું એ જણાવ્યું કે અહદ-દર્શનની સાચી પૂજા સામ્પ્રદાયિક સંસ્કારોની સંકુચિત વૃત્તિઓને અલગ કરી દઈ વિશ્વ-અષ્ટા અહંન દેવની વિશ્વવ્યાપક તત્વદષ્ટિના ઉચ્ચ ધેરણ પર પિતાની વિચાર-બુદ્ધિ સ્થાપન કરવામાં છે. અસ્તુ * વળી એ પણ ધ્યાનમાં રાખવું ઘટે કે મહાવીર દેવના જીવન–પ્રદેશેને કેટલેક ભાગ એટલે બધે ગંભીર છે કે પુરતે વિચાર કર્યા વિના, સામ્પ્રદાયિક દુહથી કે બુદ્ધિના અટકચાળાથી એક ભડાકે કે એક કલમના ઘેદે “નિર્ણય” જાહેર કરવા જેવું નથી. ભગવાનની જીવન-સ્થિતિ પર પ્રકાશ પાડવામાં વિશિષ્ટ બુદ્ધિ, દીર્ઘ અભ્યાસ, સૂક્ષમ આલોચના, બહુ વાચન અને તટસ્થ માનસની દરકાર છે. સાથે જ હૃદય પણ શુષ્ક ન હોઈ ભાવુક અને શ્રદ્ધાસમ્પન્ન જોઈએ.
