________________
જૈન પરમેશ્વરનું સ્વરૂપ : ૧૦ જીવમાં પાંચ પ્રકારની શક્તિઓ સ્વભાવથી રહેલી છે. દાન દેવાની, લાભ મેળવવાની, ભંગ કરવાની, ઉપલેગ કરવાની અને શક્તિ ફરવાની જેનામાં એ પાંચ પ્રકારની શક્તિઓ સંપૂર્ણ પ્રગટી ન હોય, તેને પરમેશ્વર કહેવાય નહિ. પરમેશ્વરમાં કોઈપણ જાતની ન્યૂનતા કે ખામી હોવી જોઈએ નહિ અંતરાયના ઉદયે જીવને દાન દેવા, લાભ મેળવવા, ઈત્યાદિમાં ખામી રહી જાય છે. પાંચ શક્તિઓને પ્રકટ થવામાં અંતરાય કરનારા પાંચ દે સર્વથા દૂર થઈ જવાથી, પરમેશ્વર સર્વશક્તિમાન હોય છે. પરમેશ્વરમાં સર્વશક્તિ વિદ્યમાન હોય છે, એને અર્થ એ નથી કે, વિદ્યમાન સર્વ શક્તિઓને તેઓ ઉપયોગ કરે છે. પરમેશ્વર કૃતકૃત્ય અને નિષ્ક્રિતાર્થ હોવાથી, તેઓ પોતાની શક્તિને કદી પણ ઉપયોગ કરતા નથી, છતાં શક્તિથી પરિપૂર્ણ રહે છે અને તેમના ઉપર ભક્તિ રાખનારને તે બધી જ શક્તિઓને પરિપૂર્ણ લાભ મળે છે.
હાસ્ય એટલે હસવું તે. પરમેશ્વરને કદી પણ હસવું આવતું નથી; જેઓને હસવું આવે છે, તેઓ સર્વશક્તિમાન કે સંપૂર્ણ જ્ઞાની હોતા નથી. પરમેશ્વર સર્વજ્ઞ અને સર્વશક્તિમાન હવાથી, તેમને હસવાનું કેઈ નિમિત્ત હોતું નથી. હસવાનાં નિમિતે નીચે મુજબ માનેલા છે?
૧-અપૂર્વ વસ્તુને જેવાથી ૨-અપૂર્વ વસ્તુને સાંભળવાથી ૩-અપૂર્વ વસ્તુના સ્મરણથી અને ૪-મેહનીય કર્મના ઉદયથી
